Halet Çambel kimdir Google jest yaptı
Abone olBugün google açan ziyaretçiler Halet Çambel ile karşılaştı. Peki google'da doodle olan Halet Çambel kimdir, neler yapmıştır. Detaylar intenrethaber'de
Halet Çambel
kimdir, neler yapmıştır sorusu bugün en çok
meral edilen konuların başında geldi. Google'ı açan ziyaretçiler
bugün Halet Çambel2in fotoğrafı ile karşılaştı. Doodle ile Halet
Çambel'e jest yapan google Türk ziyaretçilerini sevindirdi.
27 Ağustos 1916'da Berlin'de dünyaya geldi. Babası, Almanya'da askeri ataşelik görevi yapan ve Atatürk'ün yakın arkadaşlarından Hasan Cemil Bey, annesi dönemin Berlin Büyükelçisi İbrahim Hakkı Paşa'nın kızı Remziye Hanım'dır. Dört çocuklu ailenin üçüncü çocuğu idi. Hukukçu ve gazeteci Leyla Çambel ile kanser araştırmacısı Perihan Çambel'in kardeşi, mühendis Bülent Çambel’in ablasıdır.
I. Dünya Savaşı sonrası mütareke döneminde anne babası ile bir süre
İsviçre ve Avusturya'da yaşadıktan sonra, cumhuriyetin kurulmasını
takiben 8 yaşında Türkiye'ye geldi.
Ortaokul ve liseyi Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nde okudu. Sanat
tarihi öğretmeninin etkili anlatımı ve İstanbul'un tarihi
mekanlarına düzenlediği geziler lise yıllarında onu derinden
etkiledi. Okulda, eskrim sporu ile de tanıştı ve bu konuda
ustalaştı.
Lise öğrenimini tamamladıktan sonra Fransız hükümetinden aldığı
bursla Paris Sorbonne Üniversitesi'nde 3 yıl arkeoloji lisans
öğrenimini gördü; ayrıca Hititçe ve eski İbranice öğrendi. İlk kazı
deneyimini 1935 yılında yaşadı. Dr. Kurt Brittel’in başkanı
olduğunda Alacahöyük kazısına stajyer olarak katıldı.
Olimpiyatlara katılması
Fransa'daki lisans öğrenimi sırasında boş vakitlerini eskrim ve
binicilikle değerlendiren Çambel, 1936 Yaz Olimpiyatlarında eskrim
dalında Türkiye'yi temsil etti ve Suat Fetgeri Aşeni ile birlikte
olimpiyatlara katılan ilk Türk kadın sporcu oldu.[1] Turnuva
sırasında Adolf Hitler tarafından görüşmeye çağrılan Çambel,
hükumetin izni olmadan görüşmeyeceğini bildirerek reddetti.[5]
Türkiye'ye dönüşü
1938 yılında lisans öğrenimini tamamladıktan sonra Sorbonne'da
doktora yapmaya başlayan Çambel, 1939 yılının yaz aylarında
İstanbul Fransız Arkeoloji Enstitüsü'nün, Dr. Emilie Haspels
baskanlğında yürüttüğü Yazılıkaya/Midas şehri kazısına katılmak
üzere Türkiye’ye geldi. II. Dünya Savaşı sebebiyle Fransa’ya
dönemeyince İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde Helmuth
Theodor Bossert’in asistanlığını yaptı.
1940 yılında Tan Gazetesinde çalışan sol görüşlü bir gazeteci-yazar
olan Nail Çakırhan ile evlendi. Üniversitede kadro olmadığından bir
süre Haydarpaşa Lisesi'nde Fransızca öğretmenliği yaptı. Doktora
çalışmasına İstanbul Üniversitesi’nde devam eden Çambel, Türk Tarih
Kurumu adına Kırşehir Hashöyük'teki kontrol kazısını
gerçekleştirdi. 1946'ya kadar Dr. Bossert ile birlikte Anadolu’da
araştırma gezileri yaptı.
Karatepe kazıları
1946 yılında Kayseri-Adana arasında kalan bölgedeki Hitit
eserlerini incelemek için Bossert ile bilikte çıktıkları gezide
Karatepe bölgesindeki kalıntılara ulaşmaları[3] kariyerinde
belirleyici oldu. Araştırma ekibi, Hitit hiyeroglifleri ve Fenike
yazısının bir arada kullanıldığını görmüş ve Fenike yazısı tercüme
edilebildiği için, bu keşif Hitit hiyerogliflerinin nihai çözümü
olmuştur. Karatepe-Arslantaş Höyüğü’nde Bossert tarafından başlayan
kazı çalışmalarına 1952’den sonra Çambel başkanlık etti.
Karatepe’de ortaya çıkarılan arkeolojik buluntuların restorasyonu,
korunması ve sergilenmesi için bir açık hava müzesi kurulmasına ön
ayak oldu. Mimar Turgut Cansever’in yaptığı projenin uygulanması
işini Çambel’in eşi Nail Çakırhan yürüttü.
1948-1949 yıllarında, Karatepe'deki çalışmaların yanı sıra Fransız
Arkeoloji Enstitüsü'yle birlikte Yazılıkaya/Midas şehri kazısını
yürüttü.
1960 Darbesinden sonra
1960 İhtilali'nden sonra 147'ler listesinde yer alarak
üniversiteden ihraç edildi. Eşiyle birlikte Karatepe’de çalışmalara
devam eden Çambel, 1962-1963’te Almanya'da Saarbrücken
Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi olarak çalıştı. Türkiye’ye
döndükten sonra İstanbul Üniversitesi’ndeki görevine döndü ve
Prehistorya Kürsüsü’nü kurdu.
1964 yılında Chicago Üniversitesi'nden Robert J. Braidwood ve eşi
Linda S. Braidwood'la birlikte Ergani'de Çayönü höyüğü kazısına
başladı. Kote Çemi (Hilar - Çayönü) kalıntılarını gün ışığına
kavuşturdu; bu bölgede günümüzden 8.000 yıl önce
avcı-toplayıcılıktan tarıma geçildiğinin kanıtlarını ortaya
çıkardı.
Çambel'in çabalarıyla kurulan İstanbul-Chicago Üniversiteleri
Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Araştırma Kamu Projesi çerçevesinde,
1964’te Urfa-Bozova’da Biris Mezarlığı ve Söğüt Tarlası, 1968 ve
1970’de Diyarbakır Girikihacıyan kazıları gerçekleştirildi.
Çambel, Keban Barajı’nın yapımıyla su altında kalacak olan
alanların taranması için 1966’da başlayan çalışmalara öncülük
etti.
1976'da TÜBİTAK'a bağlı bir Arkeometri Ünitesi kurulmasına katkıda
bulundu.
Emeklilik yılları
1984 yılında emekli oldu. Kazılara katılımını ve yazılarını
emekliliğinde de sürdürdü.
Arnavutköy'de “Kırmızı Yalı” olarak bilinen ailesinden kalma evini
2004 yılında Boğaziçi Üniversitesi'ne bağışladı. Yapı, Halet Çambel
ve Nail Çakırhan Arkeoloji ve Geleneksel Mimarlık Araştırmaları
Merkezi'ne dönüştürülmek üzere restore edilmektedir.[6]
2005 yılında Hollanda devletinin kültür ve kalkınmaya hizmet
edenlere verdiği Prens Claus ödülü'nün sahibi oldu.[7] 2010 yılında
kendisine T.C. Kültür Bakanlığı tarafından Kültür ve Sanat Büyük
Ödülü verildi.[8]
12 Ocak 2014 tarihinde İstanbul'daki evinde yaşamını kaybetti.