Gazeteciler mesleklerinde mutsuz

Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi'nce yapılan ankete katılan 223 gazeteciden yüzde 51'i, mesleki koşullardan memnun olmadığını bildirdi. Gazetecilerin mesleklerine bakış açılarını, meslekte yaşadıkları dönüşüm ve çalışma koşullarının değerlendirilmesi amacıyla Prof. Dr. Şengül Özerkan'ın yönetiminde Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu, Doç. Dr. Atilla Girgin ve Araştırma Görevlisi Bülent Kabaş'ın yer aldığı ekip tarafından ulusal ve yerel basın ile televizyon, ajans ve radyo çalışanı 223 kişiyi kapsayan bir anket yapıldı. Ankete katılanların yüzde 5'i, yazı işleri müdürleri, haber müdürleri ve istihbarat şefleri, yüzde 19'u editörler, yüzde 6'sı gazete yazarları, yüzde 30'u gazete muhabirleri, yüzde 2'si sunucu ve spikerler, yüzde 10'u program müdürü, haber müdürü ve yardımcıları, yüzde 6'sı televizyon programcısı ve yönetmeni, yüzde 14'ü televizyon muhabirleri ve kameramanları, yüzde 8'i ise ajans muhabirlerinden oluştu. Ankete katılanların yüzde 34'ü, mesleğini tesadüfen, yüzde 34'ü bilinçli seçim ve idealize edilmiş amaçlarla, yüzde 17'si mesleğin saygınlığı, yüzde 10'u heyecan ve hareket, yüzde 5'i de aile geleneği ve yönlendirme nedeniyle seçtiğini bildirdi. ''Hayata yeniden başladığınızı varsaysanız, hangi şartlarda, hangi mesleği yapmak isterdiniz?'' sorusuna, katılımcıların yüzde 44'ü farklı bir mesleği seçmek istediğini belirtirken, yüzde 40'ı aynı mesleği farklı şartlarda, yüzde 16'sı da aynı mesleği aynı şartlarda yapmak istediğini belirtti. Ankete katılanların yüzde 57'si, gazeteciyi kamuoyuna haber aktaran, yüzde 39'u idealize edilmiş amaçlarla mesleğini gerçekleştiren, yüzde 4'ü ise kamuoyu oluşturan kişi olarak tanımlıyor. Katılımcıların yüzde 41'i, mesleki açıdan en çok tatmin oldukları olay ya da durumlara ilişkin bir soruyu, habere diğer meslektaşlarından daha yakın olabilmek, özel haberinin yayınlandığını görmek, yüzde 32'si sorun çözmek, faydalı olmak, yüzde 14'ü tanıklık etmek, yüzde 10'u ise mesleğin prestijinden yararlanmak olarak yanıtladı. RAHATSIZLIK VEREN DURUM Ankete katılanların yüzde 51'i, mesleki açıdan en çok rahatsız oldukları olay ya da durumlara ilişkin bir soruya, patron ve kurum çıkarları doğrultusunda haber yapma zorunluluğu, yüzde 35'i mesleğin saygınlığının azalması ve sosyal hakların yetersizliği, yüzde 12'si ise haber standartlarının düşmesi olarak açıkladı. Ankete katılanların yüzde 41'i, mesleğin genel olarak olumsuz yönde bir değişime uğradığını, yüzde 22'si ticari çıkarların öne çıktığını, yüzde 16'sı magazinel söylemin artmasına bağlı olarak sansasyona dayalı haberin arttığı yönünde görüş bildirirken, yüzde 14'ü ise genel olarak olumlu yönde değişimden bahsetti. Medya-siyaset-sermaye ilişkisi ankete katılanların tamamına yakını tarafından rahatsız edici olarak bulunurken, basın mensuplarının yüzde 98'i bu ilişkinin mesleği temelden sarstığını ve bitirdiğini, yüzde 2'si ise bu ilişkinin sanıldığı kadar iç içe geçmiş olmadığını ifade etti. Ankete katılanların yüzde 61'i, mesleği gerçekleştirirken karşılaşılan güçlüklerin başında kurum içi mücadeleleri ve engellemeleri, yüzde 23'ü maddi imkansızlıkları, iş güvencesi yoksunluğuna bağlı motivasyon eksikliğini ve mesleğin saygınlığının düşmesine bağlı olarak karşılaşılan zorlukları sayarken, yüzde 14'ü mesleği gerçekleştirirken herhangi bir zorlukla karşılaşmadığını belirtti. Ankete katılanların yüzde 37'si, mesleğiyle ilgili fiziksel şiddete uğradığını, yüzde 81'i yurtdışındaki meslektaşlarından daha kötü durumda olduklarını, yüzde 11'i de aralarında herhangi bir farklılık bulunmadığını, yüzde 75'i mesleğin saygınlık düzeyinde olumsuz yönde bir dönüşüm yaşandığını, yüzde 19'u önemli bir değişiklik olmadığını, yüzde 6'sı ise mesleğin saygınlığının arttığını ifade etti. Katılımcıların yüzde 52'si, karar verme sürecinde hazırlamış oldukları habere kısmen etkili olduğunu, yüzde 42'si kesinlikle etkili olduğunu, yüzde 6'sı da hiçbir etkilerinin olmadığını bildirdi. ''Mesleki koşullardan memnun musunuz?'' sorusuna, ankete katılanların yüzde 51'i hayır, yüzde 24'ü evet, yüzde 25'i ise kısmen yanıtını verdi. Mesleki koşullardan memnun olmayanlar içinde muhabirler önemli yer tutuyor. GAZETECİLERİN YÜZDE 95'İ KADROLU Ankete katılanların yüzde 14'ü, 5 yıldan az, yüzde 58'i 5-15 yıl, yüzde 28'i 15 yılı aşkın bir süredir gazetecilik yaptığını belirtirken, katılımcıların yüzde 95'i kadrolu, yüzde 3'ü serbest, yüzde 1'i emekli, yüzde 1'i ise kurum sahibi konumunda olduklarını bildirdiler. Ankete katılanların yüzde 57'si, mesleğiyle ilgili olarak yurtdışında bulunduğunu, yüzde 82'si en az bir yabancı dil bildiğini, yüzde 46'sı hiçbir parti, dernek ya da vakfa üye olmadığını açıklarken, yüzde 34'ü sadece mesleki bir kuruluşa, yüzde 11'i sadece mesleki olmayan bir kuruluşa, yüzde 17'si ise her ikisine de üye olduğunu belirtti.