Gastritli hastalar nelere dikkat etmeli?
Abone olMide hastalıklarından korunmak için ne yapmalısınız? Hangi besinler mideye zarar verir? Gastrit nedir; nasıl önlenir?
Gastrit nedir?
Gastrit midenin iç yüzünde bulunan mukoza tabakasının
iltihaplanmasıdır. Erişkinlerde ileri yaşlarda olmak üzere tüm
toplumda sık görülen bir rahatsızlıktır. Çoğunlukla kronik (müzmin)
gastrit görülür.
Ülsere göre daha yüzeysel bir hasar vardır. Fakat daha derinlere
geçebilir ve ülser oluşturacak şekilde aşındırma yapabilir.
Gastrit, çoğunlukla bakteriyel enfeksiyon
sonucu oluşur. Yoğun antibiyotik tedavisi sonucu
başarılı bir tedavi gerçekleştirilir.
Toplumda sık rastlanan bir mide rahatsızlığıdır. Belirti vermeden
de görülebilen bir
hastalık olduğundan yaklaşık her iki yetişkinden
birinde gastrit vardır.
Gastritin nedenleri nelerdir?
Şimdiye kadar bilinenler en önemli faktörlerin arasında, kronik
H. pylori enfeksiyonu dikkat çekmektedir. Bütün dünyada bu
bakteriye rastlanır. Gelişmekte olan ülkelerde en yüksek enfeksiyon
oranına sahip hastalık yapan bir bakteridir. Amerikalı
yetişkinlerin yüzde 50‘sinde görülmektedir. Yalnız bu
bakterinin, çocukluk döneminde
alındığı ve vücutta yıllar boyunca barındığı düşünülmektedir.
Beslenme alışkanlığı, gastrit oluşumunda önemli bir faktördür. Kötü
beslenme, alkol kullanımı, doğrudan mide yüzeyini tahriş ederek
gastrite neden olabilir.
Sigara kullanmak, mide üzerinde etkili olan siniri uyararak asit
salgısını arttırır. Fazla asit gastrite sebep olur.
Gastrite sebep olan önemli faktörlerden biri de strestir. Stresli
kişilerde asit fazla salgılanır. Gastrite yakalanma riski
artar.
Bazı ilaçlar mideyi tahrip edebilir. Aspirin gibi asidik ilaçlar,
romatizma ilaçları olarak kullanılan ağrı kesiciler, mideye zarar
verir. Ayrıca böbrek ve karaciğer yetmezliği, solunum güçlüğü gibni
rahatsızlıklar sonucu gastrit gelişebilir.
GASTRİTİN BELİRTİLERİ
Gastrit aniden oluşan, akut ve sürekli kronik olmak üzere ikiye
ayrılır.
Kronik gastrit, genelde çok az belirti verir ya da belirti vermeden
seyreder. Uzun süren mide iltihabı vardır. Karnın üst tarafında
ağrı, mide bulantısı, kusma meydana gelebilir. Geğirti, iştah
azalması, şişkinlik görülebilir.
Akut gastritte, midede yanma, basınç ve ağrı görülür. Hasta, aç
karnına ağrının arttığını belirtebilir. Bulantı ve kusma, kronik
gastritte olduğu gibi akut gastritte de vardır. İlaç ve alkol, mide
yüzeyinde yaraya neden olur. Bu yaraların kanaması sonucu, mide
asidi kanla karışabilir ve kusarken koyu renk bir kan gelir. Yine
akut gastritin ağırlaştığı durumlarda dışkı siyahlaşır.
GASTRİT TANISI NASIL KONUR?
Öncelikle, bir gastroenterologa ya da dahiliye uzmanına başvurmanız
gereklidir. Hastalığın tanısını koymak için, hastanın öyküsünü
dinlemek yeterli olabilir. Özellikle gençlerde, ilaç tedavisi ile
mide asidi azaltılmaya çalışılır.
Kırk yaşını geçmiş kişilerde, teşhis koymak için endoskopi yöntemi
uygulanır. Hastanın midesine, ucunda kamera olan ince bir boruyla
girilir. Tv gibi bir ekrandan, doktor hastanın midesini görür ve
midede sorun varsa teşhisi koyabilir. Etkili ve güvenilir bir
yöntemdir. Dil kökü ve küçük dil, spreyle uyuşturulur. Böylece
hastanın midesi bulanmaz ve endoskopi yapmak kolaylaşır. Gerekirse
tanı için hastadan parça alınır ve mikroskopik olarak
incelenir.
GASTRİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Öncelikle şunu bilmek gerekir; gastrit, daha kötü sonuçlara yol
açabilen bir hastalık olduğundan mutlaka tedavi edilmelidir. Daha
sonra eğer, gastritin sebepleri arasında bakteri yoksa tedavide,
mide asidini azaltıcı ya da asidin etkisini yok edici ilaçlar
hastaya verilir. Bu ilaç tedavisiyle birlikte, diyet tedavisi
uygulanır. Midenin yüzeyini tahrip etmeyecek yiyeceklerle beslenmek
gerekir. Eğer hasta, sigara ya da alkol kullanıyorsa, bunların
bırakılması şarttır.
Gereksiz ilaç kullanımı, ağrı kesiciler, aspirin gibi ilaçlar mide
asidini arttırır. Hastaya, bu ilaçları kullanmaması tavsiye
edilir.
Son yıllarda, gastritin nedenleri arasında H. Pylori adındaki
bakterinin olduğu bilinmekte ve bu yüzden bu tedavilerin yanında,
bakterileri yok edici antibiyotik tedavisi uygulanmaktadır.
MİDEYİ KORUMAK İÇİN NE YAPMALI?
- Doktorlar, az ama sık yemek yemenin daha faydalı olduğunu düşünüyorlar. Fazla yemek yemek, midede yanma hissini arttırır. Mide yedikçe genişleyen bir organdır. Ayrıca, geceleri yemek yerseniz, mide gece boyunca çalışmaya devam eder ve yorulur. Sindirimin gerçekleşmesi için en az 3 saat gerekir. Bu yüzden uyku ve yemek arasında en az bu kadar süre olmasına dikkat edin.
- Lokmalarınızın küçük olması, sindirimi kolaylaştırır ve
midenin ağırlık hissini azaltır. Çiğnemeden besinleri yutmak
sindirimi de zorlaştırır ve şişkinliğe sebep olur.
- Çok sıcak ya da çok soğuk besinlerle beslenmek, ayakta ya da
hızlı yemek mideye zarar verir. Ilık besinler tercih edilmeli ve
yemeğe daha fazla vakit ayırılmalıdır.
- Yemekten hemen sonra ağır egzersiz yapmak ya da uzanmak mide
sıvısının, yemek borusuna çıkmasına neden olur. Mide sıvısı da
asidik olduğundan yemek borusunda hasara neden olabilir.
HANGİ BESİNLER MİDEYE ZARAR VERİR?
- Kafeinli içecekler ( kahve, kola, çay ) mideye zarar
verir.
- Asitli içecekleri, ki portakal suyu da buna dahil, midesi hassas
olanların içerken dikkat etmeleri gerekir. Gerekirse bir miktar su
katılmalıdır.
- Yağlı yiyecekler, (örneğin kızartma) mideyi çok yorar. Hazmetmesi
zordur. Çok fazla yememeye özen gösterilmelidir.
- Ayrıca, soğan da mide asidini arttıran bir besindir. Mide rahatsızlığı olanların fazla yememesi gerekir.
- Gastritli hastalara, çikolata yemesi pek tavsiye edilmez.
Çünkü, çikolatada yağ ve kafein miktarı fazladır. Bunların dışında,
alkol kullanmak (özellikle aç karnına) mide yanmasına neden
olur.