Evlenecek olanlar dikkat!
Abone olUzmanlar akraba evliliğinin yanı sıra aynı köyden evlilikleri bile genetik hastalık riskinden dolay tavsiye etmiyorlar.
Türk Nöroloji Derneği Nörogenetik Çalışma Grubu Üyesi
Prof. Dr. Esra Battaloğlu, genetik hastalıkların önlenmesinde
akraba evliliklerine dikkati çekti.
Prof. Dr. Battaloğlu, Türkiye'de akraba evliliklerinin fazla olmasının genetik hastalıklarla çok sık karşılaşılmasına neden olduğunu belirterek, "Aynı köyden evlilikler çok riskli. Hatta aynı kasaba ve ilçeden evlenenlerde de mutasyona (bozulma) rastlayabiliyoruz" dedi.
Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü
Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esra Battaloğlu, Türkiye'nin genetik
gerçeğinin, bireylerin de devletin de özel önlem almasını
gerektirecek kadar rahatsız edici olduğunu dile getirdi.
HASTALIĞIN GÖRÜLDÜĞÜ BÖLGELERDEN EVLENMEK BÜYÜK
RİSK
Kalıtsal kas hastalıklarının sinir ve kas siteminin farklı kesimlerini etkileyebildiğini, sadece kaslar etkilendiğinde güçsüzlük, yorgunluk, merdiven çıkamama ve kas erimesi, beynin belli bölgeleri etkilendiğinde ise unutkanlık görüldüğünü hatta bunun yıllar içerisinde artarak ilerleyebildiğini anlatan Battaloğlu, akraba evliliklerinin, genetik hastalıkları ortaya çıkaran en önemli etken olduğuna dikkati çekti.
Hastalığın ve genlerinin sık görüldüğü bir bölgeden evlenmelerde
dahi riskin arttığını vurgulayan Battaloğlu, "Her toplumda görülen
genetik hastalıklar, şansa bağlı ortaya çıkan mutasyonlar
(bozulmalar) sonucu meydana gelir. Anne ve/veya babada hastalık
taşıyan gen kopyası şans eseri ortaya çıkmışsa çocuğun bunu kalıtma
riski vardır. Bu yüzden bu tür hastalıklara kalıtsal hastalık
diyoruz” diye konuştu.
AKRABA EVLİLİKLERİ BÜYÜK RİSK
Bu tür hastalıkların kuşaktan kuşağa aktarıldığını ancak "çekinik"
diye tanımlanan hastalıklar için akraba evliliklerinin önem
taşıdığını vurgulayan Battaloğlu, şu bilgileri verdi:
“Çekinik hastalıklarda, tek bir kopya gende hastalık varsa
rahatsızlık ortaya çıkmaz. Ama bir çocuk hem anneden hem babadan
hastalıklı kopyayı alırsa o zaman genin iki kopyası da hastalıklı
olduğu için rahatsızlık riski çok artar ve genellikle hastalığa
neden olur. Atalardan çekinik gen kopyasını kalıtılabilir ama kişi
normal olur.
Eğer eş aynı aileden geliyorsa onun da bu kopyayı kalıtlama
ihtimali vardır. Böylece çocuğa o hastalıklı gen geçirilmiş olur.
Türkiye’nin problemi çekinik seyreden hastalıkların çok sık
görülmesi. Bu tip hastalıklar Avrupa ve ABD’de de görülür ama çok
seyrektir.
Türkiye’de ise akraba evliliklerinin fazla olması, bu tür genetik
hastalıklarla çok sık karşılaşılmasına neden oluyor. Örneğin aynı
köyden evlilikler çok riskli. Hatta aynı kasaba ve ilçeden
evlenenlerde de aynı mutasyona rastlayabiliyoruz. Özellikle
akrabalar arası evliliklerde kesinlikle danışmanlık alınmalı."
GENETİK DANIŞMAN YETİŞTİREN ÜNİVERSİTE
OLMALI
Battaloğlu, bu sorunlara karşın genetik danışman yetiştiren
üniversite birimlerinin çok az sayıda olması nedeniyle Türkiye’de
genetik danışmanlığın gelişmediğini söyledi.
Genetikle ilgili özel laboratuvarların kurulduğunu ancak bunların hem ihtiyacı karşılayamayacak kadar az hem de "özel" oldukları için halkın ulaşımının zorlaştığını anlatan Battaloğlu, "Türkiye’nin ihtiyacı olan, genetik tanı merkezlerinin bölgesel olarak geliştirilebilmesi, Türkiye'nin genetik haritasının ortaya çıkarılması da bu çalışmalara kolaylık sağlaması açısından son derece önemli" şeklinde konuştu.