Erzurum'dan ABD'ye gönderildi! Zararı azaltmayı başardı: Dünya 4'üncüsü oldu
Abone olERZURUM Remzi Sakaoğlu Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) öğrencisi İdil Büyükgölcigezli (17), 'ateş dikeni' bitkisiyle tekstil fabrikalarının atık sularının çevreye zararını azaltan projesiyle ABD'de düzenlenen Bilim ve Mühendislik Fuarı'nda ((ISEF) çevre mühendisliği kategorisinde dünya 4'üncüsü oldu.
Merkez Palandöken ilçesindeki Remzi Sakaoğlu Bilim ve Sanat
Merkezi'nde (BİLSEM) proje öğrencisi olan İdil Büyükgölcigezli,
parlak kırmızı meyveli renkleriyle dikkatini çeken 'ateş dikeni'
bitkisini inceledi. Ateş dikeni bitkisinin, yağını çıkarmayı ya da
antibakteriyel olarak kullanmak konusunda çalışmalar yapan İdil
Büyükgölcigezli, bu konuda bir gelişme sağlayamayınca farklı bir
araştırma yoluna gitti. Araştırmasını sürdüren Büyükgölcigezli,
bitkiyle ağır metallerin biyosorpsiyon yoluyla etkisinin
giderildiğini tespit etti.
Büyükgölcigezli, Erzurum ve çevresinde özellikle sonbahar aylarında
yetişen 'ateş dikeni' bitkisini' kullanarak tekstil fabrikalarının
atık sularında denetimsiz bir şekilde bırakılan kanserojen ve
mutojen etkilere sahip boyaların giderimi için alternatif, düşük
maliyetli, uygulanabilir bir proje geliştirdi. Bitkinin tozunun,
uygun sulu ortam sağlandığı zaman çoğu toksik boyayı biyosorpsiyon
(biyolojik olarak parçalanması zor olan metal ve boya gibi
kirleticilerin sulu ortamlarda biyokütle tarafından alınmasıdır)
yoluyla giderdiğini belirledi. Büyükgölcigezli, geliştirdiği
projesiyle önce TÜBİTAK tarafından düzenlenen liselelararası proje
yarışmasına katıldı. Bölge birincisi olarak Türkiye finaline
katılan Büyükgölcigezli, Türkiye 2'ncisi olmayı başardı.
Büyükgölcigezli'nin sunum yaptığı TÜBİTAK jüri heyeti, projenin
Amerika'da düzenlenen 'Uluslararası Bilim ve Mühendislik Fuarı'nda
(İSEF) sergilenmesinin uygun olacağı kanaatine vardı.
"Ülkemi temsil ettiğim için çok mutlu
oldum"
Büyükgölcigezli, projesini İSEF jürisine çevrim içi sunum yaptı.
ISEF jüri heyeti yaptığı değerlendirme sonunda 21 Mayıs günü çevre
mühendisliği dalında Büyükgölcigezli'yi projesiyle dünya 4'üncüsü
olarak açıkladı. 80'den fazla ülkeden 1800'e yakın öğrencinin
katıldığı 'Uluslararası Bilim ve Mühendislik Fuarı'nda dünya
4'üncüsü olmaktan duyduğu mutluluğu dile getiren Büyükgölcigezli,
"Ülkemi temsil ettiğim için çok mutlu oldum. Yani orada çok
uluslararası bir platformda çevre mühendisliği alanında başarı elde
etmek beni mutlu etti. Şimdi çalışmanın uygulanması için
sabırsızlanıyorum" dedi.
"Yeni yapılan çalışmaları takip ettim"
"Ben bu çalışmaya başlarken parlak kırmızı meyveleriyle dikkatimi
çeken ateş dikeni bitkisiyle ilgili bir şey yapmak istiyordum"
diyen Büyükgölcigezli "Yağını çıkarmayı veya antibakteriyel
olarak kullanmayı denedik. Ama bu çalışmalardan olumlu sonuç
alamayınca literatürde yeni yapılan çalışmaları takip ettim ve
farklı bir bitkiyle ağır metallerin biyosorpsiyon yoluyla
giderildiğini gördüm. Ben de ateş dikeni gibi yaygın ve düşük
maliyetli bir bitkiyle biyosorpsiyon yoluyla boya gideriniminde
kullanılabilir mi, diye merak ettim. Bunun için tekstil
fabrikalarında uygulanabilecek bir çalışmayı geliştirdim. Bu
çalışmayla ilgili hedefim ,tekstil fabrikalarında çizdiğim üç
boyutlu prototipin uygulanması veya tekstil fabrikalarının
tarafından bana sunulacak atık suların boya analizlerine tabi
tutularak bu bitkinin gerçek bir atık suda kullanıllıp
kullanılmayacağının tespit edilmesi. Bunun için tekstil
fabrikalarıyla iletişimdeyim, onların cevaplarını bekliyorum."
ifadelerini kullandı.
Gelecekte hedefinin ilaç sanayiine yönelmek olduğunu açıklayan
Büyükgölcigezli, endokrin bozucu ve toksik etkisiye sahip olan
maddelere ilgi duyduğu için bunların etkilerini yok edecek ya da
asgariye indirgeyecek ilaç üretiminde yer almak isteğini
söyledi.