DÜNYA MEDYASI NE YAZDI? TÜRKİYE ile Rusya'nın uçak krizi ardından sıcak buluşması dünya medyasında kapak oldu. Dış basında Putin Erdoğan buluşması geniş bir şekilde yer alırken Ankara'nın vermek istediği mesaj alınmış göründü. Peki hangi gazete ne yazdı, Avrupa ve ABD basınında neler çıktı? İşte dış başının yorumları. İNGİLİZ BASINI BBC'NİN YORUMU İngiliz devlet televizyonu BBC Erdoğan - Putin görüşmesini gün boyunca İstanbul’daki muhabirine bağlanarak aktardı. BBC yorumlarında görüşmenin, Batı ile Türkiye arasındaki ilişkilerin sarsıldığı bir ortamda gerçekleştiğine işaret edildi. BBC, Türkiye’nin Batılı liderlerin darbe girişimi sonrasında seçilmiş hükümete destek vermek yerine eleştirilere girişmesine mukabil, Putin’in Erdoğan’ı arayan ilk lider olduğunu da vurguladı. BATIYI ÜRKÜTEN ZİYARET DİYE VERDİLER Kanalın internet sitesinde yer verilen bir analizde de, "Türkiye’nin Erdoğan’ı Putin’i ziyaret ederek Batıyı ürkütüyor" başlığı kullanıldı. Ziyaretin sembolik olarak son derece zengin bir içeriği sahip olduğuna dikkat çekilen analizde, “Putin’in hoşuna gidecek şekilde Erdoğan’ın Batı'yı şimdilik merak ve ter içinde bırakmaktan mutlu olacağını varsayabiliriz.” ifadesi kullanıldı. SYK NEWS : TEMİZ BİR SAYFA Sky News televizyonu da ziyaretin Rus-Türk ilişkilerinde “temiz bir sayfa” olduğuna işaret etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye’nin Moskova’yla ilişkilerde “çok farklı bir döneme” girdiği şeklindeki sözlerini aktaran kanal, Türkiye’nin Avrupa’yı ve ABD’yi darbe girişimi sırasında dayanışma göstermemekle suçladığını hatırlattı. SKY News kanalının analizine göre Erdoğan, Moskova’yla yakın ilişkilerin, NATO’daki müttefiklerinin Türkiye’ye yönelik eleştirilerinde daha dikkatli olmasını sağlayacağını ümit ediyor. FT : KAYGI VERİCİ Financial Times, Batı'nın Türkiye ile ilişkilerinde son dönemde yaşanan sorunların 15 Temmuz darbe girişimi ardından derinleştiğini, Erdoğan'ın Rusya ziyaretinin böyle bir dönemde gerçekleştiğini ve Türkiye'nin NATO ve AB'deki müttefiklerinin kaygı içinde olduğunu yazıyor. AB ÜYELİĞİNİN CANINA OKUYABİLİR Editoryal görüş köşesinde aktarılan yazıda, Batı'nın Türkiye'yle ilişkilerinde diplomatik bir ikilem içinde yer aldığı belirtiliyor özetle şu yorumlar aktarılıyor: "Türkiye'nin NATO ve Avrupa'daki müttefikleri için kaygı duyacakları çok şey var. Darbeyi takip eden dönemdeki sıkı tedbirler (16 bin kişi tutuklandı, binlerce kişi kamu sektöründen temizlendi, medya organları kapatıldı ve Erdoğan idam cezasını geri getirme tehdidinde bulundu) Türkiye'nin uzatmalı AB üyelik arayışının canına okuyabilir. TÜRKİYE VE NATO'YU BİRBİRİNE DÜŞÜRMEK İÇİN... "Amerikan karşıtı duygular ABD'nin, Türkiye'nin darbeden sorumlu tuttuğu din adamı Fethullah Gülen'i iade etmeyi reddetmesiyle ateşlendi. "Putin liberal demokrasilerin eleştirisine maruz kalan güçlü bir ahbabını desteklemekten mutlu. Türkiye ve NATO'daki müttefiklerini birbirine düşürmek için her fırsatı da değerlendirecektir. Bu, Suriye'deki Batı siyaseti için acil riskler taşıyor. ERDOĞAN'DAN VAZGEÇMEK İÇİN ÇOK ERKEN "Batı'nın, Türkiye'nin otokrasiye sürüklenme kaygılarına rağmen Erdoğan'dan vazgeçmesi için çok erken. Moskova ziyareti, onun Batı'ya yönelik hesaplanmış bir önemsememe hareketi ama aynı zamanda pragmatizminin de göstergesi. "Türkiye'nin tüm komşularıyla kavga çıkarmaya gücü yetmez. Terörist saldırılar ve siyasi istikrarsızlık turistleri ve de aynı şekilde yatırımcıları korkutup kaçırıyor. Rusya, yaptırımları kaldırır ve enerji anlaşmalarını canlandırırsa ekonomik sıkışmışlığı dindirebilir. Ancak Avrupa Birliği çok daha önemli bir ticari ortak olarak durmaya devam ediyor ve NATO da savaş halindeki bölgedeki güvenliğin en iyi garantisi. Düşündüklerinden çok daha fazla manivela gücüne sahip olabilirler. INDEPENDENT : SULTAN VE ÇAR Independent ise ziyareti köşe yazarı Robert Fisk’in yazısıyla öne çıkardı. “Erdoğan’ın Putin’le buluşması geleceğin Suriye için getireceklerini gösterecek” başlıklı yazıda Fisk, ziyareti “Sultan ile Çar'ın buluşması” diye nitelendirdi. Alaycı bir dil kullanılan yazıda “NATO ve AB sadık müttefikleri Erdoğan’a Esed rejiminin yıkılması veya Avrupa’ya sığınmacı akınının kesilmesi konusunda güvenebileceklerine inanıyorlarsa, ikinci kez düşünebilirler.” ifadeleri kullanıldı. İNCİRLİK ESKİ ERMENİ MALIYMIŞ! Türkiye’nin ABD jetlerinin İncirlik üssünü kullanmasına izin vermeyebileceğini de ima eden Fisk’in, bu üsten “eski Ermeni malı” diye söz etmesi dikkati çekti. Türkiye’yi darbe girişimi konusunda uyaran ülkelerin de Rusya ve İran olduğunu iddia eden Fisk, Suriye’deki Rus teknisyenlerin askeri iletişim dinlemelerinde farkına vardıkları darbeyle ilgili olarak Putin’in kişisel bir mesaj yollamak suretiyle Erdoğan’ı uyardığını savundu. ABD MEDYASINDA YANKILANDI Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile St. Petersburg’da gerçekleştirdiği görüşme ABD medyasında da geniş yankı uyandırdı. The Associated Press (AP), iki liderin görüşmesini “Putin ve Erdoğan ilişkileri onaracak adımlarda anlaştı” başlığıyla abonelerine duyurdu. AP : SEVGİLİ DOSTUM Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Putin ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada iki ulusun zarar görmüş ilişkilerini yeniden inşa edebileceğini hatta daha da yakınlaşabileceği sözlerine yer verilen haberde, iki ülke arasındaki büyük enerji projelerine dikkat çekildi. Haberde Putin için Erdoğan’ın sıklıkla “Sevgili dostum” dediğine vurgu yapılırken, Putin’in Türkiye’ye yönelik tarım ve diğer alanlardaki yaptırımların yavaş yavaş kaldırılacağını duyurduğu belirtildi. WALL STREET JOURNAL : BATI'YE BİR SİNYAL Amerikan Wall Street Journal gazetesi, Erdoğan ve Putin’in, Türkiye’nin kasım ayında Rus savaş uçağını düşürmesi sonrasında ilk kez bir araya geldiğini yazdı. Rusya ziyaretinin, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk yurt dışı seyahati olduğuna dikkat çekilen haberde, Erdoğan’ın darbe girişiminin ardından Washington ve Brüksel’in yeterince dayanışma göstermediğini söylediği hatırlatılarak, “Bugünkü görüşmenin de Erdoğan’a Batı’ya bir sinyal gönderme fırsatı sunduğuna” işaret edildi. NEW YORK TIMES : İZOLE EDİLEN ERDOĞAN VE... New York Times gazetesi, Putin ve Erdoğan’ın yaptığı görüşmeyi, “İzole edilen Erdoğan ve Putin bir araya geldi” başlığıyla okuyucularına aktardı. Suriye konusunda iki ülkenin farklı pozisyonlar almasına rağmen, görüşme sonrasında ilişkilerin iyiye gideceğine yönelik sinyallerin verildiği belirtilen haberde, iki liderin bir araya gelerek Batı dünyasına mesaj gönderdiği kaydedildi. Haberde, 15 Temmuz kanlı darbe girişimi sonrasında Türkiye’nin Batı dünyasından yeterince destek almadığını düşündüğüne dikkat çekilerek, Rusya görüşmesinin bu noktada ayrıca önem kazandığı bildirildi. WASHINTON POST : DAHA İYİ BİR NOKTAYA TAŞIDILAR Washington Post gazetesinin Erdoğan-Putin görüşmesinin zamanlamasına dikkat çekilen haberinde, iki liderin, başarısız darbe girişimi sonrasında Türkiye ve Batı dünyası arasında ilişkilerin gergin olduğu bir dönemde bir araya geldiği vurgulandı. Haberde, Türkiye’yi kana bulayan darbe girişiminden sonra Erdoğan’ın ilk uluslararası ziyaretini yaptığı hatırlatılırken, Rusya ve Türkiye ilişkilerinin eskisinden daha iyi bir noktaya taşınabileceği kaydedildi. CNN NASIL VERDİ? CNN televizyonu Erdoğan-Putin görüşmesini Moskova ve İstanbul’daki muhabirlerine bağlanarak aktardı. 15 Temmuz’da başarısızlıkla sonuçlanan darbe girişiminden sonra Ankara ve Moskova hattında ilişkilerin yeniden yumuşadığı yorumu yapılan haberde, Türkiye tarafından savaş uçağı düşürülen Rusya’nın yaklaşık 9 aylık süreçte Türkiye’yi hedef alan açıklamalarının ardından bugün ilişkilerde “keskin dönüş” yaşandığı değerlendirmesi yapıldı. ALMANYA BASINI : SÜPER ATMOSFER Görüşmenin geniş yer bulduğu Alman medyasında N24 gibi bazı haber kanalları Erdoğan ile Putin'in basın toplantısını canlı yayınlarken, gazeteler de Türkiye Rusya yakınlaşmasını önemli haberler arasında gösterdi. Spiegel Online sitesi "Erdoğan Putin ile buluştu: St Petersburg'ta süper atmosfer" başlığını kullanırken görüşmelerin olumlu geçtiğini belirtti. BILD : ERDOĞAN'A KENDİMİZDEN DAHA FAZLA İHTİYACIMIZ VAR Bild gazetesi de ''Erdoğan'a kendimizden daha fazla mı ihtiyacımız var?'' sorusunu yönelterek Putin görüşmesinin sonuçlarının merakla beklendiğini yazdı. NATO üyesi olan Türkiye'nin yüzünü doğuya mı çevireceği yönünde endişelerin olduğunu dile getiren haberde, Türkiye'nin stratejik konumu, Suriye'ye komşusu olması, mülteci konusunda kilit konumda olması ve DAEŞ ile mücadele gibi konulara işaret edilerek Türkiye'nin bu konulardaki önemi vurgulandı. BUZLU DÖNEM RESMEN BİTTİ Die Zeit gazetesinin internet sitesindeki haberde ise ''Erdoğan ile Putin arasında buzlu dönem resmi olarak sonlandı'' başlığını kullandı. ''Dostluk ekseni tekrar sağlandı'' başlığını kullanan Frankfurter Allgemeine gazetesi ise Cumhurbaşkanlığı kaynaklarına dayandırdığı haberinde ortamın çok iyi olduğu ve görüşmelerin olumlu geçtiğini aktardı. FRANSA BASINI : İLK ZİYARET Fransız Le Figaro gazetesi, Erdoğan-Putin görüşmesini "İşbirliğini canlandırmak için zorlu bir çalışma" başlığıyla verdiği haberde, Türkiye'deki başarısız darbe girişimi sonrası Erdoğan’ın ilk yurt dışı gezisinde iki ülke arasında yakınlaşma konusunda ortak bir istek bulunduğu belirtildi. Gazetenin haberinde, Putin’in iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin yeninden canlanması için zorlu bir çalışmaya ihtiyaç olduğuna yönelik sözlerine yer verildi. Haberde Erdoğan’ın Türkiye ve Rusya arasındaki ilişkilerin normalleşmesi yönündeki sürecin henüz başladığını ve biraz daha zaman alacağına ilişkin değerlendirmesi yer aldı. LE MONDE : BATI İLE GERİLİM Le Monde gazetesi görüşmeyi "Putin diyaloğu yeniden tesis etmek istiyor" başlığıyla okuyucularına duyurdu. Haberde Erdoğan'ın Putin'le ilişkilerinde yeni bir aşamaya geçmeyi amaçladığı değerlendirmesi yer aldı. Ayrıca Erdoğan’ın Batı ülkeleriyle ilişkilerinin FETÖ’nün darbe girişimi sonrası gerildiği hatırlatıldı. İTALYA BASINI : BARIŞI ONAYLIYOR La Repubblica görüşmeyi "Putin, Erdoğan ile barışı onaylıyor: Çünkü arada anlayış var" başlığıyla okuyucularına duyurdu. Haberde, yüksek tansiyon içinde geçen aylardan sonra liderlerin batıya karşı ortak noktada buluştuğuna dikkat çekildi. ÇAR'IN SARAYINDA BULUŞMA Corriere della Sera gazetesi de, “Putin-Erdoğan, kesişen kaderler. Çar’ın sarayında buluşma” başlığını attı. Haberde, iki liderin her zaman için rakip olsalar da bugün birbirlerine yakınlaştıkları belirtildi. Rainews24 ve Skytg24, Putin-Erdoğan basın toplantısının büyük kısmını canlı olarak yayınladı. YUNANİSTAN BASINI NE YAZDI? Kathimerini gazetesi, "Putin ve Erdoğan buzları eritiyor" başlıklı haberinde, Erdoğan’ın 15 Temmuz’daki darbe girişiminin ardından ilk dış ziyaretini Rusya’ya gerçekleştirdiğini belirterek, "Bu ziyaret iki büyük güç arasında sıcak ilişkilerin olduğu yeni bir dönemin başlangıcı" ifadelerini kullandı. BATIYA KARŞI BİR HAREKET To Vima gazetesi, iki ülke arasındaki 9 aylık diplomatik krizin ardından Putin’in Erdoğan’ı konuk ettiğini belirttiği haberinde, "Türk-Rus ilişkilerinde yeni başlangıç" başlığını kullandı. Gazete haberinde, iki ülke arasındaki ekonomik işbirliğinin Erdoğan’ın Rusya ziyaretinin önemli ayaklarından birini oluşturmakla birlikte, ziyaretin aslında Batı’ya karşı bir hareket olduğu yorumunda bulundu. PUTİN KUCAĞINI AÇTI Proto Thema gazetesi, "Putin Erdoğan’a kucağını açtı" başlığı altında yayımladığı haber yorumda, "Yakın zamana kadar Putin ve Erdoğan’ın bir araya gelerek birbirilerini kucak açacaklarını kimse tahmin etmiyordu. Ancak, Rus uçağının Türk F-16’ları tarafından düşürülmesinin ardından iki ülke arasında oluşan soğuk savaş atmosferine rağmen iki lider ilişkileri iyileştirme niyetinde gözüküyor." ifadelerini kullandı. AVUSTURYA BASINI : BUZLAR ÇÖZÜLÜYOR Devlet televizyonu ORF, “Uçak krizinden bu yana ilk toplantı” başlığıyla verdiği haberinde, bugünkü görüşmenin, Türkiye’nin Suriye sınırında Rus uçağının düşürülmesinden bu yana iki devlet başkanı arasındaki ilk görüşme olduğu belirtildi. "Şimdi buzlar çözülüyor." ifadeleri kullanılan haberde, AB’nin eleştirileri, ekonomik sıkıntılar ve darbe girişiminin iki ülkeyi birbirine yakınlaştırdığı vurgulandı. AVUSTURYA GAZETELERİ : AB'YE KARŞI BİRLİKTE Heute gazetesi "Batı’ya karşı uyumlu evlilik" başlığını kullandı. Rus savaş uçağının düşürülmesinden sonra gerilen ilişkilerin yeniden rayına oturtulduğu belirtilen haberde, iki ülke arasında masada Suriye’deki kriz, boru hattı projeleri, nükleer santral konularının bulunduğu belirtildi. Kurier gazetesi, "Dostluk canlandı: Erdoğan ve Putin AB’ye karşı birlikte" başlığını kullandığı haberinde, Türkiye ile Rusya arasındaki yakın işbirliğinin önünün açıldığı vurgulandı. İSVİÇRE BASINI : PUTİN NİYE DOSTU İsviçre'de Almanca yayımlanan Blick gazetesi "Putin neden tekrar Erdoğan'ın dostu" başlığını attı ve son dönemde yaşanan gelişmelerin iki lideri birbirine yakınlaştırdığını yazdı. Neue Zürcher Zeitung ise, "Rusya, Türkiye'ye uyguladığı yaptırımları aşamalı olarak kaldıracak" başlığını attı. 20 Minutes gazetesi, iki lider arasındaki görüşmenin pozitif bir atmosferde gerçekleştiğini belirterek, Türkiye'nin Rusya ile ilişkilerini düzeltmesinin AB ile ilişkilerinin bozulacağı anlamına gelmeyeceğinin altını çizdi. POLONYA BASINI : BATIYA KARŞI ARKADAŞLIK Polonya’nın resmi haber ajansı PAP, Erdoğan-Putin görüşmesini ayrıntılı olarak okuyucularına aktardı. "Rusya ve Türkiye, diyalogu sürdürmeye hazır" başlığını kullanan PAP, iki liderinin ikili görüşmesinde ve basın toplantısında yaptığı açıklamalara yer verdi. Wyborcza gazetesi, iki liderin bir kez daha "Batı’ya karşı arkadaşlık" etmek niyetinde olduğunu iddia etti. MAKEDONYA BASINI : İYİ ARKADAŞLAR DESTEK OLUYOR Faktor internet sitesi, "Rusya ve Türkiye ilişkilerinde yeni dönem" başlığını kullanırken, Erdoğan- Putin buluşmasını uzun süredir beklenen tarihi bir görüşme olarak nitelendirdi. Kanal5 haber sitesi ise "Rusya, Türkiye ile ilişkilerini düzeltmeye hazır" başlıklı haberinde, Putin'in Moskova’nın Ankara ile ilişkilerini düzeltmeye hazır olduğu yönündeki ifadelerine yer verdi. Plusinfo internet sitesi "Putin ve Erdoğan ilişkilerinde ısınma" başlığını kullanırken, Mkd haber sitesi "En iyi arkadaşlar, Putin ile Erdoğan birbirine destek oluyor" ifadesine yer verdi. MACARİSTAN BASINI : ESKİDEN DAHA GÜÇLÜ Magyar İdök gazetesi, görüşmeyi ''Rusya-Türkiye ilişkileri önceki dönemden daha güçlü olabilir'' başlığı ile verdi. Rusya'nın Türkiye ile olan ilişkilerine büyük önem verdiği belirtilen haberde, Putin'in, Türkiye'ye karşı uygulanan ambargonun kademeli olarak kaldırılacağını söylediği aktarıldı. Magyar Nemzet gazetesi ise, ''Erdoğan Putin ile yeni bir sayfa açmak istiyor'' manşetini kullandı. Son on ayda Rusya ile Türkiye ilişkilerinin inişli çıkışlı bir seyir izlediği belirtilen haberde, ''Buluşma yakın geçmişte olanların geride bırakılıp stratejik işbirliği yapma konusunda iki tarafın da isteğinin olduğunu sembolize ediyor.'' ifadesi kullanıldı. BULGARİSTAN GAZETELERİ : BUZLAR ERİDİ Bulgaristan Ulusal Radyosu (BNR) akşam bültenin ana konusu olarak Erdoğan-Putin görüşmesini vererek, "Erdoğan ve Putin iki ülke arasındaki buzları eritmeye çalışıyor” ifadesini kullandı. Dnevnik gazetesi ise Türk Akımı projesinin canlandırılmasını ön plana çıkardı. Bu projeye rakip olarak Bulgaristan’ın geliştirmeye çalıştığı ancak parlamento kararı ile iptal edilen Güney Akım projesinin geleceğinin halen belirsiz olduğunu anımsattı. İNGİLİZ BASINI : DAILY TELEGRAPH Daily Telegraph'ın da editoryal görüş sayfasında Türkiye - Rusya yakınlaşması ele alınmış. Telegraph, bu yakınlaşmanın Batı açısından kötü olduğunu belirtiyor: "Putin için, Türkiye'nin NATO ve AB ile arasını açma fırsatı, Rusya'nın uçak düşürme olayına yönelik kızgınlığını yatıştırmak için ödenecek küçük bir bedel. Gazete, Erdoğan'ın, hiçbir lideri darbe girişimi sonrası Türkiye'ye gelmeyen AB'ye soğuk davrandığını ve başka yerde ittifaklar aradığını, bunun da Rusya'ya bazı fırsatlar verdiğini yazıyor. NATO AÇISINDAN ÇOK KRİTİK Gazete, Türk-Rus yakınlaşmasının Suriye politikası ve NATO açısından da önemli olduğunu belirtiyor: "ABD'nin İncirlik'teki nükleer üssü Batı savunmalarının kilit bir parçasıdır. Türkiye NATO'dan ayrılırsa bu, çok ciddi bir darbe olacaktır." Telegraph, 'Erdoğan'ın Rusya'ya, Putin'in Türkiye'ye ihtiyacından daha fazla ihtiyaç duyuyor olabileceğini ancak Rus liderin Avrupa başkentleri ve Washington'da yeni şaşkınlıklar yaratma şansını elde ettiğini' yazıyor.