Ekmekte küresel kriz var! Buğdayda 60 yıldır böylesi görülmedi: Tarihin en kötü dönemi

Ukrayna ve Rusya arasında devam eden savaş buğday piyasasında sert yükselişe neden oldu. Buğday fiyatları, 1959’dan sonra ilk kez haftalık bazda yüzde 40’ın üzerinde artarak 12 doları aştı. Fiyatların son 14 yılın zirvesine ulaşması sonrası en fazla buğday tüketen ülke olan Çin Tarım Bakanı gelişmeyi, “Tarihin en kötü dönemini yaşıyoruz” sözleriyle özetledi.

Rusya Lideri Vladimir Putin’in kararıyla başlayan Ukrayna işgalinde 10. gün geride kaldı. Küresel buğday ihracatının yaklaşık %29’unu oluşturan Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş, buğday arzını da vurdu.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının buğday ticaretini durma noktasına getirmesiyle buğday fiyatları Chicago Ticaret Borsası’nda haftalık bazda yüzde 40,6 artarak 12,09 dolara çıktı ve son 14 yılın zirvesine ulaştı. Dünyanın en çok buğday tüketen ülkesi Çin’in Tarım ve Köy İşleri Bakanı Tang Renjian, ülkesindeki kışlık buğday stoğunun kritik seviyelerde seyrettiğini belirtti. Buğday fiyatlarındaki artış Ortadoğu ülkelerinde de paniğe neden olurken, Mısır, gıda tedarikinde en çok etkilenebilecek ülkeler arasında gösterildi. Uzmanlar, 1977 Ekmek Ayaklanması ve 2011’de Yasemin Devrimi benzeri olayların yaşanmasından endişe duyuyor.

Yüzde 30 yükseldi
Chicago Ticaret Borsası verilerinden yola çıkarak buğday fiyatlarındaki bu sert yükselişin zaten yüksek seyreden küresel gıda fiyatlarını daha da olumsuz etkilemesi öngörülüyor. Ekmek, makarna, hayvan yemi gibi birçok alanda hayatımızda önemli yer tutan buğday, geçen ay yüzde 30’a yakın yükseliş kaydetti.

Analistler, enerji maliyetlerinin artmasının da buğday fiyatlarının artışında etkili olan önemli etkenlerden bir tanesi olduğunu söyledi. Analistler, Ukrayna- Rusya arasındaki savaş ve ABD ile Avrupa’nın Rusya’ya yönelik yaptırımları devreye almasının tahıl piyasasında da belirsizliklere neden olduğunu, bunun da ilerleyen süreçte fiyatları daha da artırabileceğini vurguladı.

Buğday fiyatlarındaki yükseliş, dünyanın en çok buğday tüketen ülkesi Pekin’de alarm zillerinin çalmasına neden oldu. Dünya buğday stoklarının yüzde ellisine sahip olan Çin’in Tarım ve Köy İşleri Bakanı Renjian, ülkesindeki kışlık buğday stoğunun kritik seviyelerde seyrettiğini, yaşanan kriz nedeniyle “tarihin en kötü dönemini yaşadıklarını” belirtti. Tang, birinci ve ikinci derece mahsul miktarının yüzde 20’den fazla azaldığını tespit ettiklerini söyledi.

Mısır diken üstünde
Afrika ve Orta Doğu’dan birçok ülke Rusya ve Ukrayna’dan gıda ithal ediyor. Rusya ve Ukrayna arasındaki savaştan dolayı oluşacak gıda arzı sıkıntısından özellikle yaklaşık 105 milyon nüfusu olan Mısır’ın etkileneceği düşünülüyor. Mısır, buğdayının %85’ini ve ayçiçek yağının %73’ünü Rusya ve Ukrayna’dan tedarik ediyor. Ortadoğu Enstütüsü verilerine göre, Mısırlılar yıllık kişi başına 150-180 kilo ekmek tüketiyor. Ülke, ekmek fiyatlarındaki artışlar nedeniyle oluşan halk gösterilerinde birden fazla kez rejim değişikliğine şahit oldu. 2011’de Mısır’ın yıllık gıda enflasyonu %18,9’a ulaştı ve bölgede devam eden Arap Baharı isyanları ülkeye de baş göstermişti. Uzmanlar, gıda krizi nedeniyle oluşacak fiyat artışlarının Arap Baharı benzeri bir hareketin fitilini ateşlemesinden endişe duyuyor.