Digital çağda ölüme hazır mısınız?
Abone olÖldükten sonra internet hesaplarınıza ne olacağını daha önce hiç düşündünüz mü?
15 yaşındaki Eric Rash 2011'de intihar ettiğinde ailesi
ve arkadaşları nedenini anlamak için araştırmaya girişti.Sorularına
cevap bulmak için Eric'in Facebook hesabına bakmak istediler.
Eric'in şifresini tahmin edemeyince Facebook'a başvurup yardım
istediler.
Hesap sahibi dışında birine hesaba girme izni vermenin, mahremiyet
politikası ihlal edeceği gerekçesiyle, Facebook reddetti.
ABD'nin Virginia eyaletinde yaşayan Rash ailesi mahkemeye başvurdu.
Fakat "dijital varlıklar"ın idaresi sorununa el atan herhangi bir
yasal düzenleme olmadığını gördüler.
Bu ailenin trajik mücadelesi, internetin ölüm durumlarını ele
almada hazırlıksız olduğunu gösteren örnekler arasına katıldı.
Aradan geçen iki yıl zarfında, ABD'de reşit olmayanlara ait
verilerle ilgili bir federal yasa taslağına ek olarak, birkaç
ülkede ölüm halinde ailelerin erişim hakkının çerçevesini
belirleyen bazı düzenlemelere gidildi.
DİJİTAL ÇAĞDA ÖLÜME HAZIR
MISINIZ?
Hayatımızın giderek artan bir bölümünü dijital ortamda ifşa
etmemize rağmen, ölüm halinde bu hesaplarımızın kaderi ile ilgili
hazırlıklarımız pek yok.
Dijital ölüm konusunu inceleyen internet sitesi Digital Beyond'dan
Evan Carroll, "Hayatımız boyunca kaydettiğimiz dijital veriler
fiziksel verilerden çok daha fazla. Ama bu verilere ölüm sonrasında
ne olacağı sorusunu hala ciddiye almıyoruz." diyor.
2009'daki South by Southwest (SXSW) festivalinde, Carroll'un ilk
kez arkadaşı John Romano ile birlikte bu sorunu gündeme getirmesi
üzerine, bazı ünlü şirketler ölen müşterilerin hesapları ile ilgili
düzenlemelere gitti.
Google, kullanıcıların hesapları ile ilgili plan yapmalarına olanak
tanıdığı gibi, hakkında herhangi bir talimat bulunmayan e-posta
hesaplarının içeriğini de "dikkatli bir inceleme"nin ardından
tedarik edebiliyor.
Facebook ve Yahoo ise mahkeme kararı olmadan herhangi bir veriyi
deşifre etmiyor; fakat Facebook, ölenin yakınlarına hesabı kapatma
ya da anma sayfasına dönüştürme seçeneği sunuyor.
Ancak birçok internet şirketi bu alanda henüz çok geride.
Servislere ve verilere dünyanın herhangi bir yerinden internet
aracılığıyla erişmeyi sağlayan bulut bilişim sistemlerinde özel
finansal bilgiler, e-postalar, müzik koleksiyonları, sosyal medya
etkileşimleri, fotoğraf ve daha birçok kişisel veri olmasına
rağmen, veri mülkiyetine ilişkin politikalar ya bulunmuyor, ya da
çok farklılık gösteriyor.
DİJİTAL KİMLİKLERİMİZİ NEDEN BİLİNMEZE
BIRAKIYORUZ?
Sorunun bir yanı, internet kullanıcılarının büyük bölümünün ölümü
düşünmeyecek kadar genç olmasından kaynaklanıyor.
Fakat nüfus yaşlandıkça "dijital vasiyet"
hazırlama sorunu da, daha fazla güncellik kazanıyor.
İnternet üzerindeki bütün hesaplarınızın giriş bilgilerini
kaydederek belirlediğiniz bir kişiye bırakma olanağı sağlayan
Cirrus Legacy adlı şirketin kurucularından Paul Golding,
"Binlerce kişi kayıt yaptırdı. İnsanlar ne çok şey
kaybedeceklerinin farkına varıyor." diyor.
İnternet hayatınızın ayrıntılarını vasiyete koymanız mümkün
değil, çünkü bunlar herkesin görebileceği belgeler. Ama vasiyette
bu bilgilere nereden ulaşılabileceği belirtilebilir. Kullanıcı
adları ve şifreler sürekli değiştiği için bu bilgilerin
kaydedildiği kurumu sürekli bilgilendirme gereği de doğuyor.
Bu bilgileri üçüncü bir kuruma kaydetme işlemi 'dijital
çevre düzenlemesi' olarak adlandırılıyor ve işletme modeli
olarak giderek popülerlik kazanıyor
Bunların sunduğu hizmetler ise geniş bir yelpaze oluşturuyor.
My Wonderful Life adlı web işletmesi üyelerine öldükten sonra
sevdiklerine mesaj gönderme olanağı sunuyor. ifidie adlı Facebook
uygulaması ise öldükten sonra bir şakayı, fıkrayı ya da itiraf
videosunu paylaşma imkanı sunuyor.
DİJİTAL ÇEVRE DÜZENLEMESİNİN
RİSKLERİ
Fakat 'dijital çevre dizenlemesi'nin riskleri de
yok değil.
Bütün hesaplarınıza ait bilgileri bir yerde toplamanız, bu yerin
hacker'lerin saldırısına uğraması durumunda sizi kurban durumuna
düşürebilir. Yine Golding'in ifade ettiği gibi, şifre bilgilerinin
mahkemeden talep edilmesi durumunda bu karara "uymak
zorundasınız".
Ayrıca, ölmüş bir aile üyesinin oturum açma bilgilerini kullanmak
aslında yasa dışı. Bütün kurumsallaşmış internet siteleri sadece
hesap sahibinin hesaba girme izni bulunduğunu ifade ediyor.
Kaybettiğiniz yakınınızın bilmediğiniz bir yanının ortaya çıkması
da, kendisini pek memnun etmeyebilir.
Dijital vasiyet işlemi hala birçok belirsizliği içermekle beraber,
Digital Beyond'dan Evan Carroll, internetteki bütün hesaplarınızı
şifreleriyle birlikte bir kağıda yazıp güvendiğiniz bir insana
teslim etmenizi salık veriyor.
"Pek çok kişi internette önemli bir şeyi bulunmadığını
söylüyor. Ama hangi bilginin, günün birinde aileniz açısından
değerli hale geleceğini bilemezsiniz." diyor Carroll.