Çin virüsü aşısı yapıldı mı? Umut veren 4 gelişme var ama süre uzun
Abone olÇİN'de Aralık ayında ortaya çıkan son koronavirüs dünyanın birçok ülkesine yayılırken aşı geliştirmek için zamana karşı verilen yarış tıp teknolojilerinin sınırlarını zorluyor.
Son dönemde yapılan ve aşı konusunda umut veren dört önemli
gelişme şöyle:
'Moleküler kelepçe' 6 ayda hazır olacak
Koronavirüse karşı etkili bir aşı geliştirme çalışmaları,
Avustralya'daki Queensland Üniversitesi araştırmacıları tarafından
icat edilen "moleküler kelepçe" adlı yeni teknoloji kullanılarak,
"görülmemiş bir hızda" ilerliyor. Bu teknoloji sayesinde, virüsün
yüzeyinde insanların bağışıklık sisteminde tepki yaratan proteinler
kopyalanabiliyor. Üniversite'ye göre aşının altı ay gibi kısa
bir sürede test aşamasına gelebileceği düşünülüyor.
Güçlendirici aşı
Queensland Üniversitesi'nin çalışmaları, farklı hükümet ve yardım kuruluşlarının desteğiyle kurulan Epidemik Hazırlık İnovasyonları Koalisyonu (CEPI) tarafından finanse ediliyor. Bu grup, 2019-nCoV'ye karşı kullanılabilecek kanıtlanmış aşı teknolojilerine sahip kurumlara ödenek için başvurmaları çağrısı yapıyor.
CEPI ve dünyanın önde gelen ilaç üreticisi GSK, "güçlendirici"
adı verilen ve bağışıklık sisteminin tepkisini güçlendiren bir
ajanın kullanımı konusunda işbirliğine gittiklerini açıkladı. Bu
ajan, bazı aşılara eklendiğinde enfeksiyonlara karşı daha güçlü ve
daha uzun süreli bağışıklık sağlıyor. Burada kullanılan ajan,
daha önce domuz ve kuş gribi salgınlarında da kullanılmıştı.
Genetik bilgiyi kopyalayan teknoloji
ABD'de Moderna Inc ve Almanya'da da CureVac tarafından farklı bir
teknoloji kullanılıyor. Bu teknoloji de vücuda kendi bağışıklık
savunma sistemlerini nasıl üreteceğini söyleyen mRNA adlı RNA
molekülleriyle birlikte çalışıyor. DNA'yı, genetik bilgiyi
depolayan bir USB bellek gibi düşünürseniz, RNA da bu bilgiyi
deşifre eden okuyucu gibi hareket ediyor. Hücrelerin belli
proteinler üretmesi gerektiğinde bu genetik bilgi, hücrelerin
içindeki "fabrikalara" mRNA ile taşınıyor. CureVac, mRNA ile
birlikte çalışarak kanser terapileri, antikor terapileri ve ender
görülen bazı hastalıkların tedavisi ve aşı geliştirmeyi
başardı.
Erken aşama geliştirme bölümünün Kıdemli Direktörü Dr. Tilman Roos, yaptığı açıklamada, bu hücrelerin vücudun savunma sistemini güçlendirmesinin yalnızca birkaç saat sürdüğünü söylüyor. Roos, 2019-nCoV'in geliştirilen aşının "birkaç ay içerisinde" klinik testlere hazır hale gelebileceğini söylüyor.
Ancak şirketin aşıya ihtiyaç duyulan yerlere götürülebilecek taşınabilir bir "RNA Yazıcısı" geliştirme planları birçok şeyi değiştirme potansiyeline sahip. Bu teknoloji, gerektiği yerde aşı üretimi yapmak için hızlı bir şekilde mRNA sunabilecek.
mRNA teknoloji ayrıca hem CEPI hem de ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü'nden maddi destek alan Massachusetts merkezli Moderna Inc tarafından da kullanılıyor.
ABD'de insanlar üzerindeki ilk klinik çalışmaların üç ay içerisinde başlaması beklenirken, Moderna CEO'su Stephane Bancel, "hiçbir üreticinin yaza kadar aşı geliştirmiş olamayacağı" uyarısını yapıyor.
Virüsün zayıf noktasının tespit edilmesi
San Diego'daki Inovio laboratuvarında çalışan bilim insanları, aşı
geliştirmek için nispeten yeni bir DNA teknolojisi kullanıyor. Bu
aşının da insanlardaki testlerine yaz ayları başında başlanması
bekleniyor.
Inovio'nun Araştırma ve Geliştirme'den Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Kate Broderick, BBC'ye yaptığı açıklamada, "DNA aşılarımız, patojenin belli parçalarını hedef almak için virüsün DNA serilerini kullanarak, vücudun en güçlü yanıtı geliştirmesine olanak sağlayacak kadar yeni bir teknoloji dedi" dedi.
Broderick, "Daha sonra hastanın kendi hücrelerini kullanarak aşı fabrikası oluşturuyor ve böylece vücudun kendi doğal savunma mekanizmalarını güçlendiriyoruz" diye konuştu.
Inovio, insanlar üzerindeki testlerin başarılı olması halinde ideal olarak Çin'de salgın ortamında olmak üzere, "yıl sonuna kadar" daha büyük testlerin başlayacağını belirtiyor.
7 ayda hazır olacak
Şirket, Zira virüsü salgını sırasında yedi ay gibi rekor bir süre içerisinde insanlar üzerinde test edilmeye hazır bir aşı geliştirdiğini söylüyor.
Inovio CEO'su J. Joseph Kim, "Çin'den yayılan bu koronavirüsle mücadele etmek için bu takvimi hızlandıracak şekilde iyileşme kaydedebileceğimize inanıyorum" dedi.