Bu tabanca 10 Kasımda patladı
Abone ol10 Kasım’da Dolmabahçe’de patlayan tabanca ortaya çıktı.. Atatürk öldüğünde başyaveri bu silahı kalbine sıkmıştı.
Salih Bozok’un Atatürk’ün ölümü üzerine kalbine sıktığı Smith
Wesson marka tabanca Yapı Kredi Bankası tarih arşivinde çıktı.
Milliyet yazarı Can Dündar bugünkü köşesinde o tabancanın fotoğrafını yayınladı. Dündar, silaha nasıl ulaştığını, Atatürk'ün başyaveri Bozok'un anılarını, intirara giden süreci ve oğluna yazdığı vasiyeti kaleme aldı.
(...)Ne zamandır o tabancayı arıyordum. “Sarı
Zeybek”in final sahnesinde patlayan o tabancayı...
10 Kasım sabahı Atatürk’ün yaveri Salih Bozok’un kalbine sıktığı
tabancayı...
Geçen ay Yapı Kredi Yayınları’na uğradığımda, “Biliyor musunuz, o
tabanca bizde” dediler.
İnanamadım.
Az sonra bankanın zengin tarih arşivinin kasaları açıldı; içinde
özenle korunan tabanca çıkarıldı.
Smith Wesson marka, sedef kabzalı, 228411 seri numaralı bir silahtı
bu...
Banka, tabancayı bir koleksiyonerden satın almıştı. Salih Bozok’un
diğer bazı eşyaları, notları, kitapları, fotoğraflarıyla
birlikte...
Bu sayede Atatürk’ün çocukluk arkadaşı ve hayat boyu yoldaşı olmuş
yaverinin şahsi tarihçesi, gördüğüm en düzenli arşivlerden birinde
koruma altına alınmıştı.
Planlı intihar
Bu, 10 Kasım’ın üzüntüsüyle o an karar verilmiş bir intihar
girişimi değildi.
Planlıydı.
Atatürk’ün sağlığının hepten bozulduğu 1938’in sonlarına doğru bir
gün Salih Bozok 17 yaşındaki oğlu Muzaffer’i Dolmabahçe Sarayı’na
çağırtmış, karşısına oturtup şöyle demişti:
“Bak Muzaffer! Artık koca adam oldun. Atatürk ölüyor. Şunu bil ki
eğer Atatürk ölürse ben de hayatıma son vereceğim. Sen artık koca
adam oldun. Ailenin erkeği sensin. Annen, ablaların sana emanet.
Aileye bakarsın. Oku, memleketine faydalı bir adam ol.”
Yürekteki iz
Muzaffer Bozok, intihar edeceğini açıklayan babası karşısında
hiçbir şey söyleyememiş, sadece ağlamış, yüzünü saklamış ve bitik
bir vaziyette eve dönmüştü.
Sonra bir sabah okula giderken babasını banyoda görmüş, tıraş
olduğunu sanmıştı. Oysa Salih Bozok, elindeki tentürdiyotla Atatürk
öldüğünde kalbine ateş edeceği yeri işaretliyordu.
10 Kasım sabahı Salih Bozok’un oğlunu okul müdürü çağırttı, “Derhal
eve gidiyorsun” dedi.
Muzaffer yolda bayrakların yarıya indiğini görmüş, Atatürk’ün
öldüğünü anlamıştı.
Ya babası?
O da planladığını yapmış, Atatürk’ün ölüm haberini alınca bir odaya
kapanmış, tabancasını çıkarıp kalbine sıkmış, ancak kurşun kalbi
bulmadığı için yaralı olarak Şişli Sıhhat Yurdu Hastanesi’ne
kaldırılmıştı.
İşte 10 Kasım sabahı Dolmabahçe’de Atatürk’le dolu bir yüreğin
üzerinde patlayan o tabanca ilk kez gün ışığına çıkıyor.
“Ölesiye bağlılık”ın en somut kanıtı olarak...
Arşivde neler yok ki?
[PAGE]Yapı Kredi'nin 500 bini aşkın materyal bulunan arşivinde Atatürk'ün özel eşyalarından, naaşının Anıtkabir'e taşınmasını gösteren filme kadar çok sayıda belge yer alıyor
Yapı Kredi Bankası, 11 yıl önce satın aldığı Selahattin Giz koleksiyonu kapsamında Atatürk’ün şahsi eşyalarının yanı sıra fotoğraf ve filmlerin de yer aldığı geniş koleksiyonu koruma ve kullanım kolaylığı amacıyla digital ortama taşındı.
300 mektup 200 İstanbul resmi
Bunun dışında 300 tane mektup var. Atatürk’ün mektuplarının yanı
sıra Salih Bozok’a ait mektuplar ve nutuklar da bulunuyor.
Selahattin Giz koleksiyonu kapsamında 30-40’lı yıllara ait istanbul
fotografları da bulunuyor. 300 alt başlıkta topladığımız 35 bin
fotograf yer alıyor. Bunlar içinde eski istanbul fotografları
dışında spor müsabakaları da yer alıyor. Bunların hepsini digital
ortalama kaydettik. Sadece Fransa’daki bir sergiye 200 tane eski
istanbul resmi gönderdik. Zaman zaman Türkiye’de de sergi
açılıyor.”
Bozok’un intihar ettiği
silahı da var
Orta boy silah; Salih Bozok’un Atatürk’ün ölümünün ardından intihar
ederken kullandığı silah.
Büyük boy silah; Atatürk’ün tüm Kurtuluş Savaşı sırasında üzerinde
taşıdığı silahı.
Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın meşhur gözlüğü.
Atatürk’ün yarım bıraktığı sigara paketi.
Salih Bozok kimdir?
1881'de Selanik'de doğdu. Mustafa Kemal'in mahalle ve okuldan
arkadaşıydı. Harp Okulunu aynı yıl bitirdiler. Salih Efendi
jandarma sınıfına seçildi, Mustafa Kemal ise Akademiye devam
ederek, kurmay oldu. Mustafa Kemal Milli Mücadeleyi başlatmak üzere
Anadolu'ya geçmeden önce ve Suriye Cephesi'nde bulunduğu sırada
Salih Efendi'yi başyaver olarak yanına getirtti. Sürekli beraberlik
böyle başladı. Mustafa Kemal Meclis Başkanı iken Meclis Başkanlığı
Yaverliği, Mustafa Kemal Cumhurbaşkanı seçildikten sonra
Cumhurbaşkanlığı Yaverliği yaptı. Atatürk'ün ölümü üzere,
"Başkomutan yaversiz gidemez!" diyerek uzun süredir planladığı gibi
kalbine kurşun sıkarak intihara teşebbüs etmiş, Atatürk'ün başında
bulunan doktorların anında müdahalesi ile kurtarılmıştır.