Bayram namazı Cuma namazı yerine geçer mi?
Abone olBayram günü Cuma'ya rastlarsa bayram namazı Cuma namazının da yerine geçer mi? İşte bu yıl Ramazan Bayramı'nın Cuma'ya denk gelmesi sonrası en çok merak edilen sorunun cevabı...
İNTERNETHABER.COM- 2015 Ramazan Bayramı'nın cuma gününe
denk gelmesiyle 'Bayram namazı ve Cuma namazı'nın nsıl kılınacağına
dair sorular, kamuoyunda ön planda yer alan Hocalara en çok
yöneltilen sorulardan biri oldu. Peki Bayram günü Cuma'ya rastlarsa
bayram namazı Cuma namazının da yerine geçer mi? Bayram namazı
bid'at mıdır? İşte cevabı...
BAYRAM NAMAZI VE CUMA NAMAZI
Yeni Şafak yazarı ve M.Ü. İlahiyat Fakültesinde İslam
Hukuku Anabilim dalı başkanı Prof. Hayrettin Karaman,
bugünkü yazısında bu sorulara cevap aradı. Özellikle de, IŞİD'in
işgal ettiği Irak ve Suriye kentlerinde, 'bid'at olduğu
gerekçesiyle yasakladığı' Bayram namazının bid'at olup olmadığı
üzerine geniş açıklamalara yer verdi.
HER İKİ NAMAZ DA KILINACAK
Karaman, 2009'da da Bayram'ın cumaya denk geldiğini hatırlatarak,
bu bayramda da cuma günü önce bayram namazının kılınacağı,
sonra öğle vakti gelince de Cuma namazının kılınacağını
belirtti.
MEZHEPLERE GÖRE 'BAYRAM NAMAZI VE CUMA NAMAZI'
Karaman, mezheplere göre bayram namazının cumaya denk gelmesi
durumunda nasıl hareket edileceğini de şöyle açıkladı:
Zeyd b. Erkam ve Ebu Hureyre'nin rivayet ettiği iki hadise dayanan
bazı müctehidler: “Bayram namazı kılınınca Cuma
muhayyer hale gelir, dileyen kılar, dilemeyen öğle namazını
kılar” diyorlar.
Hanefilere ve Malikîlere göre Cuma
namazının bütün günlerinde farz olduğuna dair deliller genel ve
güçlüdür, rivayet edilen hadisler bunu değiştirecek güçte
değildir.
İmam Şâfiî'nin dahil olduğu bir fukaha grubuna
göre ise iki bayram namazından her biri ile Cuma
namazı aynı güne geldiğinde, Cuma'nın şartlarının oluştuğu yerleşim
yerlerinde (şehirlerde) oturanlara bayram namazından sonra vakti
gelince Cuma namazını da kılmak farzdır. Cumanın şartlarının
oluşmadığı yerlerde yaşayan ve bayram namazını kılmak için
şehirlere gelen halka ise bekleyip cumayı da kılmak farz
değildir.Zeyd b. Erkam ve Ebu Hureyre'nin rivayet ettiği iki hadise
dayanan bazı müctehidler: “Bayram namazı kılınınca
Cuma muhayyer hale gelir, dileyen kılar, dilemeyen öğle namazını
kılar” diyorlar.
Hanefilere ve Malikîlere göre Cuma
namazının bütün günlerinde farz olduğuna dair deliller genel ve
güçlüdür, rivayet edilen hadisler bunu değiştirecek güçte
değildir.
İmam Şâfiî'nin dahil olduğu bir fukaha grubuna
göre ise iki bayram namazından her biri ile Cuma
namazı aynı güne geldiğinde, Cuma'nın şartlarının oluştuğu yerleşim
yerlerinde (şehirlerde) oturanlara bayram namazından sonra vakti
gelince Cuma namazını da kılmak farzdır. Cumanın şartlarının
oluşmadığı yerlerde yaşayan ve bayram namazını kılmak için
şehirlere gelen halka ise bekleyip cumayı da kılmak farz
değildir.
TARTIŞILMASI GEREKEN VACİP Mİ SÜNNET Mİ
OLDUĞU...
Karaman, "Bayram namazının meşru bir ibadet olduğunda ümmetin
alimleri baştan beri ittifak etmişlerdir. Tartışılan konu bu
namazın hükmü (vacib mi, sünnet mi…) olduğu hususudur." diyerek
Bayram namazının bid'at olmadığını açıkladı.
İşte o yazıdan çarpıcı satırlar:
İki konunun tartışıldığına muttali oldum:
1. Bayram günü Cuma'ya rastlarsa bayram namazı Cuma
namazının da yerine geçer mi? 2. Bayram namazı bid'at
mıdır?
İkinci soruya daha da şaşırmış olmalısınız.
Ama şaşırmayın, bu IŞID veya Dayiş denilen ama her ikisi de “İslam
Devleti” ifadesini içerdiği için kendisi gibi ismi de sakat olan
oluşumun kırdığı yumurta kırkı geçtiği, İslam'a verdiği zarar
ölçülemeyecek boyutlara ulaştığı için “Bayram namazı
bid'attır” demesi ve hakim olduğu yerlerde bu namazı
yasaklaması beni şaşırtmadı, ancak “Ne günlere kaldık
Allah'ım, bu belayı da İslam'ın ve ümmetin başından
defet” diye dua etmeye sevketti.
Bayram namazının meşru bir ibadet olduğunda ümmetin alimleri baştan
beri ittifak etmişlerdir.
Tartışılan konu bu namazın hükmü (vacib mi, sünnet mi…) olduğu
hususudur.
Hanefî mezhebine göre bayram namazı,
şartlarını taşıyan müminlere vacibdir. Bilindiği gibi vacib, farz
ile sünnet arasındaki bir hüküm derecesidir. Delili farz demeye
yeterli olmayan ancak güçlü bulunan bayram namazı için Hanefîler
böyle demişlerdir.
Şâfiî ve Malikîlere göre müekked
sünnettir. Bu mezheblerde, Hanefî mezhebindeki gibi (o manada)
“vacib” kavramı bulunmadığı için Hanefîlerin vacib ediklerine de
müekked sünnet dedikleri oluyor. Bu bakımdan bu üç mezheb arasında
temelde bir farklılık bulunmadığını söyleyebiliriz.
Hanbelî mezhebinde ise bayram namazı,
cenaze namazı gibi farz-ı kifayedir.
Bağdâdî taifesinin birçok sözü ve fiili gibi bu konudaki hükmü de
ümmetin uleması tarafından kabul görmemiştir ve görmeyecektir.
Bayram günü, müminlerin haftalık bayram günü sayılan Cuma'ya denk
düştüğünde nasıl davranılacağı, hangisinin kılınacağı konusunda
farklı rivayetlere ve delillerin değerlendirilmesine bağlı olarak
birkaç görüş vardır. Kafaları yormamak için sözü uzatmadan bu
konuyu da şöyle özetlemek mümkündür: