Aşı olanlar maske takmaya devam edecek mi? İşte herkesin merak ettiği sorunun yanıtı
Abone olTüm dünyada 1 buçuk milyonu aşkın kişinin yaşamını yitirmesine neden olan yeni tip koronavirüse karşı aşılama çalışmaları nihayet başladı. Ancak, bilim insanları aşı olmanın günlük hayatımızın yaklaşık bir yıldır parçası olan maskeleri ortadan kaldırmayacağını açıkladı.
Pfizer/BioNTech, Moderna ve Sinovac’ın sunduğu yeni Covid-19
aşıları, ciddi hastalıkları önlemede oldukça başarılı görünse de
Covid-19'un toplumdaki asemptomatik yayılmayı ne kadar
durdurabilecegi net olarak bilinmiyor. Bunun nedeni ise aşı
denemelerinin yalnızca semptom gösteren Covid-19 hastalarını baz
almasından ve virüsün giriş kaynağı olan burundaki etkisinin net
olmamasından kaynaklanıyor. Bununla birlikte BioNTech’in kurucu
ortağı olan Türk bilim insanı Uğur Şahin aşının asemptomatik
vakaları durdurup durdurmayacağının kesin olarak belirlenmesinin
bir yılı bulabileceğini ifade etmişti.
ABD'li bilim insanları, yeni tip corona virüs aşılarının şiddetli
Covid-19 hastalığına karşı oldukça koruyucu olduğunu, ancak klinik
denemelerde asemptomatik yayılmaya ilişkin testler yapılmadığı için
aşının toplumdaki bulaş oranını ne kadar azaltabileceğinin net
olmadığını vurguladı.
Maske takmaya devam edilecek
Yani sonuçlar, aşılanan bazı insanların semptom geliştirmeden
enfekte olma ve bu kişilerin daha sonra virüsü sessizce
bulaştırabilme olasılığına açık kapı bırakıyor. Bununla birlikte
araştırmacılar, corona virüsün giriş kapılarında biri olan
burundaki viral yükün kas içi enjeksiyonlarla tamamen önlemenin
mümkün olmayabileceğini ifade ederek, aşı olan insanların maske
takmaya devam etmesi gerektiğini belirtti.
"Aşılanan insanlar hala bulaşıcı olabilirler"
ABD'de yer alan Stanford Üniversitesi'nden bulaşıcı hastalıklar
uzmanı doktor Michal Tal, "Pek çok insan aşı olduktan sonra artık
maske takmak zorunda kalmayacaklarını düşünüyor. Ancak bu doğru
değil. Aşılanan insanlar hala bulaşıcı olabilirler ve maske takmak
onlar için kritik" ifadelerini kullandı.
Burnu, ağzı, akciğerleri ve mideyi kaplıyor
Covid-19'da dahil dahil çoğu solunum yolu enfeksiyonunda, burun
virüsün ana giriş kapısını oluşturuyor. Burada hızla çoğalan
virüsler bağışıklık sistemini sarsarak burnu, ağzı, akciğerleri ve
mideyi kaplayan nemli dokuya (mukoza) özgü bir tür antikor
üretiyor. Aynı kişi virüse ikinci kez maruz kaldığında ise, virüsü
hatırlayan antikorlar virüsü vücudun başka bir yerinde tutunma
şansısını etkisiz hale getirebiliyor.
Hapşırma ve nefes yoluyla enfekte edebilir
Koronavirüs aşıları ise tam tersine kasların derinliklerine enjekte
ediliyor ve hızla kana karışıyor. Bu antikorlardan bazıları
burundaki mukozaya ulaşıyor, ancak antikor havuzunun ne kadarının
veya ne kadar çabuk harekete geçirilebileceği net olarak
bilinmiyor. Doktor Tal, bu durumda, virüslerin burunda
konumlanabileceğini ve hapşırma ve nefes yoluyla başlarını enfekte
edebileceğini belirtti.
Kas içi enjeksiyonu
Washington Üniversitesi'nden Doktor Marion Pepper ise, "Bu bir
yarış: Virüsün daha hızlı çoğalmasına veya bağışıklık sisteminin
onu daha hızlı kontrol edip edemeyeceğine bağlı. Bu gerçekten
önemli bir soru" dedi. Bununla birlikte uzmanlar, uzmanlar
yeni nesil koronavirüs aşılarının, burunda ve solunum yolunun geri
kalanında bağışıklık sağlayabileceğini, insanların kas içi
enjeksiyonu takiben burun ve boğazda koruyucu antikorlar üreten
mukozal bir destek alabileceğini söyledi.
"Tüm enfeksiyonları önlemek en zorudur"
Koronavirüs aşılarının şiddetli hastalıklara karşı güçlü kalkanlar
olduğu kanıtlandı, fakat burundaki etkinliklerinin bir garantisi
yok. Şiddetli semptomların görüldüğü yer olan akciğerler,
dolaşımdaki antikorlar için burundan veya boğazdan çok daha
erişilebilirdir ve bu da onların korunmasını kolaylaştırır. Arizona
Üniversitesi'nden bir immünolog olan Doktor, Deepta Bhattacharya,
"Şiddetli hastalığı önlemek, hafif hastalığı önlemekten daha
kolaydır. Tüm enfeksiyonları önlemek en zorudur. Aşı semptomatik
hastalığı önlemede yüzde 95 etkiliyse, elbette tüm enfeksiyonları
önlemede bundan daha az etkili olacaktır. Yine de aşıların burun ve
boğazdaki virüsü başkalarına yaymasını engelleyecek kadar
bastıracağı konusunda iyimserim" dedi.
Viral bir antikora karşı test edecek
Pfizer/BioNTech, Moderna, AstraZeneca ve diğer kuruluşlar
tarafından yapılan klinik testler, aşılanan kaç kişinin
asemptomatik Covid-19 olduğuna dair veri üretmedi. Ancak
Pfizer/BioNTech deneme katılımcılarının bir alt kümesini N adlı
viral bir antikora karşı test edeceğini duyurdu. Pfizer sözcüsü
Jerica Pitts, katılımlardaki N antikorlarınun varlığı gönüllülerin
aşılamadan sonra virüsle enfekte olup olmadığını ortaya çıkaracak"
dedi.
"Bir yılı bulabilir"
BioNTech'in CEO'su Profesör Doktor Uğur Şahin, geçen ay The
Guardian gazetesine verdiği röportajda aşının asemptomatik vakaları
durdurup durdurmayacağının kesin olarak belirlenmesinin bir yılı
bulabileceğini ifade etmişti.