Anayasa Mahkemesi hangi suçlara bakacak
Abone olAnayasa Mahkemesine bireysel başvuru 2012 de başlayacak. Bireysel başvuru için 150 lira harç yeterli
Türk Hukuk sisteminde köklü değişiklikler yapılıyor. Bu
güne kadar sadece belirli kurumlar tarafından başvuru yapılabilen
Anayasa Mahkemesi artık halka açılıyor. Meclis’e sunulan uyum
yasası tasarısına göre Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvurular 23
Ağustos 2012 tarihinden sonra başlayacak.
Mahkemeye başvuru için 150 lira harç ödenecek. Bireysel başvuru
hakkını kötüye kullanan yargılama giderini de ödeyecek. Yılda
ortalama 40-50 bin arasında bireysel başvuru
bekleniyor. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru paralı
olacak ve başvuran 150 lira harç ödeyecek. Mahkeme, bireysel
başvuru hakkını kötüye kullanana yargılama giderini ödetecek.
Anayasa Mahkemesi Raportörü Yardımcı Doç. Dr. Ali Rıza Çoban,
bireysel başvurunun tartışıldığı sempozyumda, yılda 40-50 bin
bireysel başvuru yapılabileceği tespiti yapmıştı. Mahkemedeki iş
yükü artışı dikkate alınarak raportörlerin yanında raportör
yardımcılığı kadrosu ve dışarıdan sözleşmeli personel çalıştırma
yolu açıldı.
Uyum yasası tasarısıyla mahkemeye 302 raportör ve raportör
yardımcısı kadrosu verildi. Bireysel başvuruyla ilgili maddelerin
yürürlüğe girmesi, altyapı hazırlıkları da dikkate alınarak 1 yıl
ertelendi. 23 Ağustos 2012’de başlayacak bireysel başvuru
kapsamındaki haklar şöyle: “Yaşama hakkı, işkence yasağı, kölelik
ve zorla çalıştırma yasağı, özgürlük ve güvenlik hakkı (uzun
tutuklama), adil yargılanma hakkı, cezaların yasallığı, özel
hayatın ve aile hayatının korunması, düşünce, vicdan ve din
özgürlüğü, ifade özgürlüğü, dernek kurma ve toplantı özgürlüğü,
evlenme hakkı.”
AİHM MODELİ İNCELEME
Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuruları Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesi (AİHM) modelindeki gibi 2 aşamalı inceleyecek. Öncelikle
başvurunun “kabul edilebilirliğine” karar verilecek. “Kabul
edilemezlik” kararı kesin nitelik taşıyacak. Türk vatandaşlara,
anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlükleri, Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS), Türkiye’nin taraf olduğu
protokoller kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından
ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda
bulunabilecek. Herkes bulunduğu yerde mahkemelere veya yurt dışında
temsilcilikler aracılığıyla bireysel başvuru yapabilecek.
İhlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için
kanunda öngörülmüş idari ya da yargısal başvuru yollarının
tamamının bireysel başvurudan önce tüketilmiş olması gerekecek.
Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuruyu ret kararı AİHM’ye
gidilmesini engellemeyecek. Yasama işlemleri ile düzenleyici idari
işlemler aleyhine doğrudan bireysel başvuru konusu edilemeyecek.
Anayasanın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemlere karşı da
bireysel başvuru yolu kapalı.
YARGITAY - DANIŞTAY'A İPTAL
Başvuruları 1 başkanvekilinin başkanlığında 7 üyeden oluşan
bölümler karara bağlayacak. CMK’ye aykırı haksız ya da
uzun tutuklama nedeniyle yapılan bir başvuruda tahliye kararı da
verilebilecek. Mahkemenin, Yargıtay ve Danıştay kararları dahil tüm
mahkeme kararlarını iptal yetkisi var.
Anayasa Mahkemesi Başkanı tarafından üyenin soruşturulması için
oluşturulan soruşturma kurulu, CMK’deki yetkilerle birlikte telefon
dinleme yetkisini kullanabilecek. Yüce Divan’da görevleriyle ilgili
suçlardan yargılanacak olanlara TBMM Başkanı ile Genelkurmay
Başkanı, Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri komutanları ile Jandarma
Genel Komutanı eklendi.