Adli Tıp'ın skandalları

TANZİMAT Fermanı’nın ilanından iki yıl sonra İstanbul’daki Avusturya Hastanesi’nin tenha koridorları, kafasına sırık düştüğü için ölmüş talihsiz bir gayrimüslimin kesilip biçilen kadavrasından çıkan seslerle yankılanıyordu. Tarihte Türk toprakları üzerinde yapılan ilk otopsiydi bu. Ne var ki tıpkı masadaki ölü gibi otopsiyi yapan da Türk değildi. Doktor, o güne dek -çoğu öldürülmüş kimselere ait- sayısız ceset açıp incelemişti. Otopsi, onun için karanlık odada film yıkamak gibi bir şeydi. Bu sayede ölmeden önce gözleriyle katilinin fotoğrafını çeken maktullerin, bedenlerinin ücra köşelerine sakladıkları fotoğrafı bulur ve adli makamlara şu basit, ama önemli sorunun yanıtını vermiş olurdu: “Katil kim?” Aslında insanoğlu, dinsel kaynaklara göre Kabil’in Habil’i öldürdüğü zamandan beri sorulan bu sorunun yanıtını bulmak için yaklaşık 4 bin yıldır, antik Mısır’dan beri adli tıbbın alanına giren araştırmalar yapmaktaydı. İmhotep adlı doktor, dünyadaki ilk adli hekim kabul edilmekteydi. Ancak ilk bilimsel adli tıp raporunun hazırlanması Roma döneminde, İmparator Julius Sezar’ın 23 bıçak darbesiyle öldürülmesinden sonra gerçekleşti. OSMANLI’NIN ADLİ DEVRİMCİSİ: II. MAHMUT Türklerin böyle bir rapor hazırlaması için aradan yaklaşık bin 900 sene geçmesi gerekecekti. 1841 yılında, Osmanlı’nın askeri alandan başlayarak gerilediği ve bilimden siyasete, sanattan adalete, istihbarattan tıbba pek çok alanda batılılaşmanın etkilerinin hissedildiği dönemde elinde neşterle otopsi yapan kişinin adı Bernard idi. ‘Muallim Bernard’ namıyla bilinen bu kişi Avusturyalıydı. 150 yıl önce Viyana’yı kuşatmış ve gerisin geri dönmüş bir devlet için ironik ve acıklı bir tecelliydi bu. Ama aynı zamanda o güne dek adalet ve tıp kelimelerinin yan yana kullanılmadığı ve değil cenaze kesip biçmenin, morgda ölü bekletmenin bile makbul sayılmadığı bir ülke için ansızın gelen bir ölüm gibi sessiz, ama sarsıcı bir devrimdi. Padişah fermanı ile başlayan bu Türk usulü yukarıdan aşağıya devrimin planlayıcısı ve uygulayıcısı Sultan II. Mahmut idi. Sultan, icraatlarından ötürü Osmanlı tarihinin kriminal perspektifli ilk padişahı olarak ‘adli’ sanını aldı. II. Mahmut’un yaptıkları, adli tıbbın gelişimi açısından önemli adımlardı, ama her alanda olduğu gibi bu alanda da batının çok gerisindeydik. Öyle ki 1908’de Türkiye’de henüz müstakil bir morg binası yoktu ve otopsiler Askeri Tıbbiyye Teşrihhanesi’nde yapılıyordu. Adli tıptaki kurumlaşma, Cumhuriyet’in ilanından sonra hız kazandı. 1926 yılında kurulan Tıbb-ı Adli Müessesesi’nin adı, 1982’de günümüz Türkçesine uyarlandı ve Adli Tıp Kurumu olarak değiştirildi. SKANDALLAR MÜESSESESİ İdari düzenlemelerin ve görece modernleşmenin dört başı mamur bir bilimsel gelişmeyle taçlandırıldığını söylemek bir hayli güç. Çünkü Adli Tıp Kurumu, mütemadiyen hatalarla, yanlış raporlarla, Aziz Nesin hikâyelerine ilham verecek nitelikte ‘şaheser skandallar’la gündeme geliyor. Hatta ‘Adalete ulaşmada en iyi kaynak tıptır,’ (Jvesticae Cavsa Verum Qverit Medicina) mottosunu şiar edinen kurum, maalesef adı skandal kelimesi ile en sık bir araya getirilen devlet kuruluşu haline geldi. Öyle ki, adli tıp ve skandal kelimeleri Google’da birlikte arandığında birkaç yüz bin sonuç çıkıyor. Adli Tıp uzmanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı’ya göre kurumun şimdiki çalışma sistemiyle hata yapması normal. Çünkü Adli Tıp, bilimsel kuruluş olma özelliğini yitirmiş ve bir devlet dairesine dönüşmüş durumda. Bu yüzden Münevver Karabulut cinayeti ve Hüseyin Üzmez’in taciz davasında olduğu gibi sık sık hatalı ve yanlış raporlar hazırlıyor. Hataların ve yargı sürecini olumsuz etkileyen gecikmelerin en önemli teknik sebebi kadro yetersizliği. Kadro öylesine yetersiz ki, 73 milyon nüfuslu ülkede yalnızca 300 adli tıp uzmanı bulunuyor. Yani 243 bin kişiye bir adli tıp uzmanı düşüyor. Bu oran adli bilimler, dolayısıyla adalet açısından kaygı verici. BATI STANDARTLARINI YAKALAYAMADI Adli hekimliğin Türkiye’de 170 yıllık bir mazisi var. Ama Adli Tıp Kurumu, batı standartlarını yakalamakta zorlanan Türkiye Cumhuriyeti kurumlarının başında geliyor. Yakın bir zamana dek delilden sanığa değil, Behzat Ç. usulü ‘lan’lı sorgulamalarla sanıktan delile gitme yönteminin muteber olduğu ülkemizde İngilizlerin ‘forensic science’ dediği adli bilimlerin yeterince gelişmemesine şaşmamalı. Ayrıca bireysel suçlardan ziyade devletin direkt ya da endirekt bulaştığı suçların yaygın olduğu bir kriminal iklimde adli tıbbın haddinden fazla gelişmesi de pek istenmedi. Ve Adli Tıp Kurumu, yalnızca devletin bürokratik ileri gelenlerinin, ‘soyluların’ denetiminde yabancıların girmesine izin verilmeyen bir şato gibi korundu. Ergenekon davası sanıklarından adli tıpçı Ümit Sayın’ın Birinci Ordu Komutanlığı’nı anlatmak için kullandığı Kafkaesk şato imgesi, Adli Tıp Kurumu’nun tüzel kişiliğine de uyarlanabilir. Doç. Dr. Sayın, “Asker, Adli Tıp Kurumu’nu elden bırakmamalı,” dediği öne sürülen bir başka adli tıpçı Prof. Dr. Sevil Atasoy ile yazışmalarında Kafka romanındaki gibi iktidarı temsil eden ‘şato’nun etrafında dolaşan, ancak bir türlü içeri giremeyen hırslı adam görüntüsünü veriyordu. Oysa adli tıpçılığı babası Şemsi Gök’ten miras alan Atasoy ‘şato’ya çoktan kabul edilmişti SÜPERSTAR KRİMİNOLOG Birinci Ordu Komutanlığı’na giderek, fişlediği meslektaşlarını orgeneral Hurşit Tolon’a şikâyet ettiği öne sürülen Sevil Atasoy, derin devletin adli tıbbı denetleme stratejisinin uygulayıcılarından biriydi. ‘Sakıncalı isimler’ etkili görevlere getirildiğinde ilk itiraz eden Sevil Atasoy’du. Adli Tıp, Atasoy ve onun gibi kriminologların etkisinde yıllarca devletin özenle korunan şatosu işlevini gördü. Atasoy ise devletin bir başka şatosundaki, Birinci Ordu Komutanlığı’ndaki nüfuzunu kullanarak medyatik bir bilim kadınına, bir ‘süperstar kriminolog’a dönüştü. Sevil Atasoy, yalnızca medyatikliğiyle değil, yaşlandıkça kendini yeniden üreten bir pop ikonasına dönüşme çabasıyla da Ajda Pekkan’ı çağrıştırıyor. Hâlbuki doğası gereği, tıpkı istihbaratçılık gibi ‘show business’a dönüştürülmemesi gereken mesleklerin başında gelen adli tıp uzmanlığının gelişmesi için kurumu askeriyenin ve medyanın değil, bilimin yörüngesine oturtmak gerekiyor. Zaten sayıca az olan adli tıpçıları, dünya görüşü ve hayat tarzına göre fişleyerek mesleği iyice kısırlaştırmak bundan sonrası için yapılacak en büyük hata olur. Aksine adli tıpçıların sessiz sedasız çoğalmaları ve ‘niceliksel birikimi’ ‘niteliksel değişime’ tahvil edebilmeleri gerekiyor. Bu da ancak soyuna sopuna, DNA’sına, ideolojisine bakılmadan iyi eğitimli ve nitelikli bütün adli tıp uzmanlarının ‘şato’ya otomatik olarak kabulü ile mümkün olabilir. Kabil’in Habil’i öldürdüğü zamanlardan beri sorulan “Katil -bir başka deyişle- Kabil kim?” sorusunun yanıtını bulmanın ve tıbbı, adaletin şaşmaz kılıcı haline getirmenin en iyi yolu bu ADLİ TIP’TAN SEÇME SKANDALLAR Cinsel taciz davalarındaki skandallar Ekim 2008’de Bursa’da B.Ç. adlı çocuğa cinsel tacizde bulunduğu belirtilen Hüseyin Üzmez, Adli Tıp Kurumu’nun üç günde hazırladığı “B.Ç.’nin ruh ve beden sağlığı bozulmamıştır,” raporu ile serbest bırakıldı. Skandal ortaya çıkınca Adli Tıp Kurumu Genel Kurulu, ikinci kez muayene edilen B.Ç.’ye ‘panik bozukluk’ teşhisi koydu. Adli Tıp, öz babasının cinsel istismarına maruz kalan engelli kız çocuğu B.E.’nin ‘beden ve ruh sağlığının bozulmadığına’ karar verdi. Karar gerekçesi evlere şenlikti: “Engelli olduğu için bir şey anlamamıştır.” Baba M.E., bu akıl almaz rapor sayesinde tahliye oldu. ODTÜ öğrencisi İ.G.’ye tecavüz davasında mahkeme heyeti, Adli Tıp Kurumu raporunun gecikmesi üzerine sanıkların tahliyesine karar verdi. Böylece Adli Tıp Kurumu, kimi zaman iki buçuk yılı bulan sürelerle verilen ‘geç kalmış tecavüz raporları skandalları’na bir yenisini daha eklemiş oldu. Zonguldak’ta iki yıl önce dayısı Tanju Z.’nin tecavüzü sonucu hamile kalan 14 yaşındaki B.K., beden ve ruh sağlığının bozulup bozulmadığının belirlenmesi için İstanbul Adli Tıp Kurumu’na sevk edildi. Kurumun 16 ay sonrasına randevu verdiği B.K. bu süreyi beklerken dört kişinin daha tecavüzüne uğradı. Antalya’da 14 yaşındaki S.F.T. ile ilişkiye giren ‘tecavüzcü Coşkun’ Ü. kefaletle serbest bırakıldı. Çünkü Adli Tıp Kurumu, küçük kızın ruh sağlığının bozulmadığına karar vermişti! Verilen karar, ruh sağlığını bozacak cinstendi. Basına ilk kez yansıyanlar Yakından televizyon izlediği için ailesi tarafından özel bir göz hastanesine götürülen beş yaşındaki bir erkek çocuğuna, “Bir şeyi yok. Basit bir operasyonla düzeltiriz,” diyerek ameliyat yapıldı. Çocuğun gözü daha kötüye gidince ikinci ve üçüncü kez operasyon yapıldı. Ameliyatlardan sonra çocuğun gözü kör oldu. Adli Tıp, “Aile çocuğu hastaneye zamanında götürmemiş” diye rapor verdi. Özel bir hastanede hemşire olarak çalışan Y.Ü., hasta N.T.’ye yanlış yerden iğne yaptı. N.T.’nin belden aşağısı felç oldu. Adli Tıp Kurumu, olayı ‘komplikasyon’ olarak değerlendirdi ve hemşireyi akladı. Delil karıştırma ve yanlış rapor skandalları Adli Tıp Kurumu, 2009’da İstanbul’da hunharca öldürülen Münevver Karabulut’un cesedi üzerinde yapılan otopside sperm kalıntısı buldu. Ancak yapılan inceleme sonucunda spermin bir başka masada bulunan cesede ait olduğu saptandı. Yani görevli, trafik kazasında vefat eden birinin cesedinden eldivenine bulaşan spermi yanlışlıkla Karabulut’un iç çamaşırına bulaştırmıştı. Adli Tıp, İsmailağa Camii’nde eski imam Bayram Ali Öztürk’ü öldürdükten sonra cemaat tarafından linç edilen Mustafa Erdal’ın kan örneklerinin bir kadına ait olduğunu öne süren bir rapor hazırladı. Polis, cinayetten iki buçuk yıl sonra verilen bu rapora itiraz etti. Ancak Adli Tıp, kan örneklerinin bir kadına ait olduğunda ısrar etti. Daha sonra yapılan araştırmada kan örneklerinin karıştırıldığı saptandı. Adli Tıp Kurumu, yıllardır polislik yapan Mehmet Narin’e 2005’te ‘paranoid sendrom’ teşhisi koydu. Sağlam çıkan polis, Adli Tıp’ın raporundan, hakkında şikâyette bulunan karısını sorumlu tuttu ve onu öldürdü. Kurum, bu aile faciasından sonra Eylül 2010’da “Mehmet Narin’in akli dengesi yerindedir,” raporu verdi. ‘Derin müdahale’ skandalları Yasadışı örgüt davasında yargılanan Güler Zere’ye damak kanserine yakalanınca Temmuz 2009’da “Sağlamdır. Tedavisi koğuşunda yapılabilir,” diye rapor verildi. Raporu veren 3. İhtisas Kurulu’nda kulak-burun- boğaz ve kanser uzmanı doktorun olmadığı ortaya çıktı. Güler Zere, Mayıs 2010’da öldü. Şubat 2009’da Susurluk hükümlüsü, Ergenekon sanığı İbrahim Şahin hakkında “Sürekli hastadır,” raporu verildi. Böylece Şahin’e ikinci kez af yolu açıldı. Şahin, 2002 yılında da benzer bir rapor almış ve affedilmişti. (SABAH-FERHAT ÜNLÜ)

Internet Haber Mobil Uygulama

Adli Tıp'ın skandalları