5 soruda Reutersdan darbe yorumu

1 Yöneltilen suçlamalar neler?

Darbe hazırlığı suçlaması ilk olarak 12 Haziran’da Taraf gazetesinin yayınladığı belgeyle ortaya çıktı. Ordu açtığı soruşturma sonucunda fotokopi belgenin sahte ve karalama kampanyasının bir parçası olduğunu açıkladı. Ancak, bu hafta olay, gerçek belgelerin savcıya gönderildiği haberiyle alevlendi. Habere göre, adı açıklanmayan bir kişi sadece bu belgeyi değil, aynı zamanda üst düzey komutanların da darbe girişiminden haberdar olduklarını ve kanıtların ortadan kaldırılmasını emrettiğini gösteren bir belgeyi daha savcılığa yolladı.

2 Bundan sonra ne olabilir?

Ordu yeni bir soruşturma açtığını duyurdu. Şimdi gözler, ordunun Türk siyasetine karıştığı dönemlerin sona erdiğini ve ordunun hukukun üstünlüğünü kabul ettiğini söyleyen Org. Başbuğ’da. Eğer belge gerçek çıkarsa Başbuğ, bu planın hazırlanmasına karışan yetkilileri tasfiye etmeye zorlayabilir. Böyle bir hareket, laik ordu içinde Ak Parti’nin yükselişinden rahatsız olan tutucu kesimlerin artan öfkesine karşı, Başbuğ’un açık bir şekilde daha sert tavır alma yeteneğine dair sınav niteliği taşıyacak. Hükümet yanlısı gazetelerdeki yorumcular, üst düzey komutanların bilgisi olmadan böyle bir plan hazırlanamayacağını savunarak Başbuğ’un istifasını istiyor. Bu senaryo, Türkiye’nin en güvenilen kurumlarından biri olan NATO’nun en büyük ikinci ordusunun saygınlığına büyük zarar verecektir.

3 Kazananlar ve kaybedenler kim?

Haberler, toplum hayatı üzerindeki büyük etkisini yitirmeye başlayan orduyu biraz daha zayıflattı. 50 yılda dört hükümet deviren ordu, çoğunluğu Müslüman olan bu ülkede kendilerini Atatürk’ün kurduğu laik cumhuriyetin bekçileri olarak görüyor. AB reformları ve yükselen dindar orta sınıfın Ak Parti’yle iktidara gelerek, eski laik elitlere karşı çıkmasıyla birlikte bu rol sorgulanmaya başladı. Başbuğ’un güvenilirliği de sınırda. Tartışma, Türkiye’nin yönetimi üzerinde uzun süredir devam eden mücadelede hükümetini güçlendirecek gibi gözüküyor. Ordunun daha önce Ak Parti’nin cumhurbaşkanlığı dahil devlet kurumlarını ele geçirmesini engellemek için yaptığı girişimler geri tepmişti. Erdoğan’ın 2010’da erken seçime gitme kararı alacağına yönelik söylentiler artıyor. Darbe tartışmaları Ak Parti’ye oy kazandırabilir.

4 Tartışmalar AB sürecini etkiler mi?

AB’nin Türkiye’den üyelik için istediği reformlar arasında, askeri personelin sivil mahkemelerde yargılanmasına olanak tanıyan tasarı da vardı. Darbe söylentileri, büyük ihtimalle Avrupa içinde Türkiye’nin AB’ye uygun olmadığını savunanlar tarafından kullanılacaktır.

5 Piyasaların tepkisi nasıl?

Ordunun soruşturma açtığı haberi, yatırımcıların cesaretini kırdı. Bono ve TL etkilendi. Ancak fırtınalı siyasi ortamlara alışkın olan Türk piyasaları kendini çabuk toparlayabilmesiyle ünlüdür. (Vatan)