5 milyar dolarlık baraj kurudu
Abone olKocaeli'nin 100 yıllık suyunu karşılayacak 5 milyar dolarlık Yuvacık Barajı'ndaki su bitti. Tek Çare İSKİ.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi sorunun kısa vadede çözümünün
imkansız olması sebebiyle dışarıdan su almaya başladı. Belediye
Başkan Vekili İlyas Şeker, kentin ihtiyacını şimdilik İstanbul Su
ve Kanalizasyon İşleri Başkanlığı'ndan (İSKİ) su alarak
gidecereklerini söyledi.
Bugüne kadar adı hep yolsuzluklarla gündeme gelen ve 4,7 milyar
dolarlık maliyeti ile ülkenin sırtında kambur olan Yuvacık
Barajı'nda, su seviyesi dibe vurdu. Yapılan hesaplamalara göre, şu
anda baraja kaynaklardan gelen su miktarı günlük 158 bin metreküp.
İSU'nun barajdan aldığı günlük su miktarı ise 344 bin metreküp.
Barajda 2,5 milyon metreküp su kaldığı dikkate alındığında barajın,
kentin ancak 10 günlük su ihtiyacını karşılayacağı görülüyor.
Barajın susuz kaldığı da çıplak gözle bariz şekilde görülüyor.
Yağmur yağmaması durumunda baraj 10 gün sonra tamamen susuz
kalacak. Barajda su kalmaması üzerine Kocaeli Belediyesi başka
kaynaklardan su almaya başladı. İki gün önce Karamürsel ve Gölcük
ilçelerinin su şebekesi Yalova Gökçedere'ye bağlandı. Gebze'nin su
şebekesini de bu haftadan itibaren İSKİ besleyecek. İzmit'in suyu
ise baraj kuruyana kadar Yuvacık'tan, buradaki su bitince de
İstanbul'dan alınacak. Büyük bir sorunla karşı karşıya kaldıklarını
belirten İzmit Büyükşehir Belediye Başkan Vekili İlyas Şeker, önlem
almaya çalıştıklarını söyledi. Dışarıdan su alınmaması durumunda
Kocaeli'nin susuz kalacağını belirten Şeker şöyle konuştu:
"Bugünlük hali ile barajda 10 günlük, en fazla 15 günlük su rezervi
kaldı. Daha önce İSKİ ile yapılan protokol vardı. Protokol
çerçevesinde Gebze'yi beslemek için su almaya başlıyoruz. Burada
sıkıntı olan konu, baraj yapılırken de DSİ'nin raporlarına göre
barajın hiçbir zaman yılda 142 milyon metreküp su veremeyeceği açık
ve net olarak görünüyor. Biz bu yıl yılda 128 milyon metreküp su
almayı istemiştik; fakat şimdiye kadar bize 110 milyon metreküp su
verildi. Su bittiği için de bundan sonra su verilmesi zor." Şeker,
İSKİ'den alınacak suyun bedelinin belediye tarafından ödeneceğini
belirtirken, "Daha sonra bu para anlaşma gereği barajı işleten
İngiliz şirketi Thames Water'dan tahsil edilecek." ifadelerini
kullandı.
Şirket, vaadini yerine getiremedi
Yıllardır barajı işleten İngiliz Thames Water şirketinin anlaşma
gereği kente yılda 142 milyon metreküp su vermesi gerekiyor. Ancak
bu rakama hiçbir zaman ulaşılamadı. Buna rağmen parasını
belediyeden almayı sürdürdü. Belediye, bu yıl yaptığı çalışma ile
suyu köylere kadar götürerek şirketten taahhüt ettiği suyu almaya
talip olunca barajın suyu bitti. İlk kez yıllık 100 milyon metreküp
su talebinin üzerine çıkan belediye, İngiliz şirketinden 130 milyon
metreküp su talep etmesine rağmen ancak 110 milyon metreküp suyu
vatandaşa ulaştırdı.
BARAJ İSTANBUL'A SU SATMAK İÇİN YAPILDI, KOCAELİ'NİN UMUDU ŞİMDİ
İSTANBUL
Yuvacık Barajı'ında suyun bitmesi Kocaeli'de paniğe neden oldu.
Barajdan su alan belediye başkanları, bölgeye akın etti. Barajın
durumunu gören başkanlar, barajı yapanlara isyan etti. Şimdi
başkanların tek umudu, İstanbul.
Yuvacık Barajı'nda Kocaeli'ye yetecek bir haftalık su kalması,
vatandaşlarda ve yetkililerde şok etkisi yarattı. Gazete ve
televizyonlarda suyun bittiğine dair haberlerin çıkması üzerine
belediyeler de telefon yağmuruna tutuldu. Bunun üzerine belediye
başkanları ve Kocaeli Su ve Kanalizasyon İşleri Başkanlığı'nın
(İSU) görevlileri Yuvacık Barajı'na akın etti. Barajdaki suyu gören
belediye başkanları şoke oldular. Başkanların şimdi tek umudu
İstanbul Büyükşehir Belediyesi.
Barajda inceleme yapan İzmit Saraybahçe Belediye Başkanı Halil
Vehbi Yenice, dönemin belediye Başkanı Sefa Sirmen'in bu proje ile
hayali bir ticaret yaptığını söyledi. Bugünkü para ile 300 milyon
dolara mal olabilecek barajın, 5 milyar dolara mal edildiğini
belirten Yenice, bunun hesabını birilerinin vermesini istedi.
Yenice şöyle konuştu; "Ben inanıyorum ki, buranın müteahhidi bunun
yılda 142 milyon metreküp su veremeyeceğini biliyordu. Zaten
DSİ'nin kayıtlarında bu vardı, buranın bu kadar su veremeyecek
olmasına rağmen böyle bir anlaşma yapıldı. Bence burada bir hayal
ticareti yapıldı. Hayal tüccarı hayal ticareti yaptı. Bu Sefa
Sirmen'in hayal ticaretinin bir ürünüdür. İstanbul'a su satacaktı.
Bu suyu mu satacak. Bu hayal ticaretinin herkes tarafından
bilinmesi gerekiyor. İyi ki İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İSKİ
var. Onlar olmasaydı şimdi susuz kalacaktık."
Barajın içinde bulunduğu durumu tarihi bir olay olarak
değerlendiren Yuvacık Belediye Başkanı Hikmet Karaaslan, suyun son
noktaya ulaştığını söyledi. İlk defa suyu bu seviyede gördüğünü
aktaran Karaaslan, "Ne zaman Kocaeli geneline su verilmeye
başlayınca bu sıkıntı kendini göstermeye başladı. Hesaplanan
hayaller gerçek olmaktan çıktı. Kurak yazlar çok oldu ama ilk defa
barajda su bu seviyeye geldi. Suyun altında kalan evler ve yollar
ortaya çıkmış. Barajın dibindeki balçıklar da görünüyor. Bu görüntü
hepimizi şoke etti. Baraj yapılırken İstanbul'a su verilecekti
şimdi tam tersine onlar bize su verecek. Bunu görünce artık Kocaeli
için ikinci bir baraj duşunulmeye başlanması gerekiyor." dedi.
Barajı gören Alikahya Belediye Başkanı Sabri Gökbudak ise uzucu bir
durumla karşılaştığını söyledi. Bu suyun sadece İzmit merkeze
yetmeyeceğini belirten Gökbudak, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'nin
önlem alması nedeniyle vatandaşları paniğe neden olmamaları yönünde
uyardıklarını söyledi.
4.7 milyar dolara mal olan barajda Sirmen'in imzası var
Yuvacık Barajı'nın yapımına 1987 yılında başlandı. Barajın
yap-işlet-devret modeliyle inşa edilmesi fikrine Devlet Su İşleri
karşı çıktı. Hazırlanan olumsuz rapora rağmen projenin ihalesi
dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in sınıf arkadaşları Erol
Üçer ve İdris Yamantürk'ün şirketlerine verildi. Şu anda CHP
milletvekili olan dönemin İzmit Büyükşehir Belediye Başkanı Sefa
Sirmen, İngiliz Thames Water şirketiyle uygulama ve su satış
anlaşması imzaladı. İhaleyi alan İngiliz şirketine su bedelini
ödeme garantisi verildi. Baraj 1998'de bitti. Ancak 864 milyon
dolar olarak belirlenen yatırım maliyeti 942 milyon dolara çıktı.
Böylece projenin toplam maliyeti 1,5 milyar doları buldu. Satın
alımı sözleşmesi sebebiyle Hazine'nin kullanılmayan suya verdiği
bedelle birlikte maliyet 4,7 milyar dolara ulaştı. Konuyla ilgili
araştırma başlatılırken, Yuvacık Projesi'nin aynısı olan İzmit
Tahtalı İçme Suyu Projesi'nin maliyetinin ise 115,7 milyon dolar
olduğu görüldü. AK Parti'nin iktidara gelmesinin ardından Meclis'te
'İzmit İçmesuyu Projesi' için araştırma komisyonu kuruldu.
Komisyon, 11 Temmuz 2003'te dönemin Başbakanı Tansu Çiller,
Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın ile bakanlar hakkında
soruşturma komisyonu kurulmasını istedi. Komisyon ayrıca, Sefa
Sirmen ve bazı belediye yöneticilerinin de aralarında bulunduğu 11
bürokrat hakkında suç duyurusunda bulunmayı karara bağladı. Ankara
7. Ağır Ceza Mahkemesi, barajı inşa eden Gama Yönetim Kurulu
Başkanı Erol Üçer, Güriş Yönetim Kurulu Başkanı İdris Yamantürk,
eski İzmit Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Kadri Veziroğlu
ile 6 bürokratı, 'devlet alımına fesat karıştırmak' suçundan 5'er
yıl hapse çarptırdı. Kamu zarara uğratıldığı için sanıkların cezası
7 yıl 6'şar aya çıkarılırken, duruşmadaki iyi halleri dikkate
alınarak ceza 6'şar yıl 3'er aya düşürüldü.
MEHMET GÜLER / ZAMAN