28 Büyükelçi Türkiye için toplanıyor

Rutin görevdeki silahsız askeri uçağının 22 Haziran'da Akdeniz'in uluslararası sularındayken Suriye tarafından düşürülmesi üzerine Ankara, NATO Antlaşması'nın 4'üncü maddesi uyarınca istişarelerde bulunmak için NATO'yu toplantıya çağırdı.

NATO'yu kuran 1949 tarihli Washington Antlaşması'nın 4'üncü maddesi, üye ülkelerden herhangi birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliğinin tehdit edildiği görüşüne sahip olması halinde tüm üyelerin birlikte istişare yapmasını öngörüyor.

Antlaşmanın toplu savunmayı içeren ve NATO tarihinde sadece 11 Eylül saldırılarının ardından işletilen 5'inci maddesi ise herhangi bir üyeye silahlı saldırıya tüm İttifak'a yapılmış gibi ortak cevap verilmesini düzenliyor.

4'üncü madde kapsamında NATO'yu toplayan Türkiye, ihtiyaç hissetmesi halinde 5'inci maddeye başvurma hakkını saklı tutuyor.

Türk tarafı, yarınki toplantıda Suriye'nin düşürdüğü askeri uçakla ilgili müttefiklerine detaylı bilgi verecek ve atılacak cevabi adımlarla ilgili görüş alışverişinde bulunacak.

Toplantının ardından NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen'in Suriye'yi kınayan, yükümlülükleri konusunda uyaran ve Türkiye'ye destek veren bir açıklama yapması bekleniyor.

AB kararları

Öte yandan, Lüksemburg'da toplanan AB dışişleri bakanlarının aldıkları kararlar ve yaptıkları açıklamaların yarınki toplantıya yansımalarının olması bekleniyor.

AB bakanlarının Suriye'yle ilgili kararında, Türk askeri uçağını düşüren bu ülke kınanırken, Türkiye'nin tavrı övgü aldı.

Kararda, ''Avrupa Birliği, Suriye'nin 22 Haziran'da kabul edilemez şekilde Türk uçağını düşürmesini kınar. Olaydan etkilenen havacıların ailelerinin acısını paylaşır ve Türkiye'nin ölçülü ve sorumlu ilk tepkisini över'' ifadesi kullanıldı.

Olayın acilen ve bütünüyle soruşturulması gerektiği vurgulanan kararda, bu kapsamda Suriye'den, Türkiye'yle tam işbirliği içine girmesi ve hızlı soruşturma için erişim izni vermesi istendi.

Kararda Şam yönetimine, uluslararası standartlara ve sorumluluklarına uygun davranması çağrısı yapıldı, uluslararası toplumdan da soruşturmaya yardımcı olmaları talep edildi.

AB dışişleri bakanlarının açıklamaları

AB dışişleri bakanlarınca yapılan açıklamalarda da Suriye'nin silahsız Türk askeri uçağını düşürmesinin haklı bir gerekçesinin olamayacağı vurgulandı.

Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, Suriye'nin hiçbir uyarıda bulunmadan akeri uçağı hedef almasının, ''Bütünüyle yersiz olduğunu'' belirterek, Türk hükümetinin ise buna ''Çok mantıklı tepki gösterdiğini'' söyledi.

Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius da ''Bu uçak rutin bir uçuş yapıyordu ve silahsızdı. Öncesinde uyarı yapılmadan vurulması kesinlikle kabul edilemez'' dedi.

Lüksemburg Dışişleri Bakanı Jean Asselborn ise Suriye'nin, ''İnsan hayatına ve komşusuna saygı göstermemesini'' kınayarak, ''Türkiye'nin bu olayda teenni göstermesini takdir ettiğini'' belirtti.

AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton da Türkiye'nin, Suriye'nin askeri uçağını düşürmesiyle ilgili uluslararası hukuktan doğan haklarını şimdilik saklı tuttuğuna işaret ederek, Türk hükümetiyle yakın temasta kalmaya devam edeceklerini dile getirdi.

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague da Suriye'nin Türk uçağını düşürmesini kınayarak, Esed rejimi üzerindeki uluslararası baskının artırılmasını istedi.

Hollanda Dışişleri Bakanı Uri Rosenthal, Suriye'nin Türk askeri uçağını düşürmesinin çok ciddi bir durum yaratsa da askeri müdahaleye başvurulmaması gerektiğini vurguladı.

İtalya Dışişleri Bakanı Giulio Terzi de Suriye'nin tahrikini sert şekilde kınasa da bu ülkeye Libya benzeri askeri operasyon ihtimalini görmediğini belirtti.