Kuzeyin renkli ışıkların sırrı

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), kuzey kutbunda geceleri görülen hareketli ve renkli ışıkların (aurora borealis) esrarını aydınlatabilmek için iddialı bir proje hazırladı. NASA yetkilisi Frank Snow, "bizi Güneş'in öldürücü ışınlarından koruyan manyetosfer tabakasının varlığına işaret eden" ışıkların işleyiş mekanizmasını anlamak için 15 şubatta 5 uydu fırlatacaklarını bildirdi.

Daha önce bu amaçla fırlatılan uydu, ışıkların sırrını ortaya çıkaramamıştı. Şubatta fırlatılacak uydular, Güneş rüzgarlarıyla gelen ve atmosferin üst katmanlarında biriken parçacıkların ne zaman, nerede ve nasıl boşalarak "elektron yağmurlarına" yol açtığını belirlemeye çalışacak. NASA yetkilileri, 2 yıl sürmesi öngörülen bu projenin Güneş'le Dünya'nın etkileşim mekanizmasının anlaşılmasında çığır açacağını düşünüyor.

NASA uzmanlarının yanı sıra Berkeley üniversitesinden bilim adamlarının katılacağı THEMİS adlı proje, 200 milyon dolara mal olacak. Kuzey manyetik kutbunu çevreleyen "aurora borealis" ve güney manyetik kutbunu çevreleyen "aurora australis", Güneş rüzgarlarıyla gelen yüklü elektronların Dünya atmosferindeki elementlerle etkileşime girmesiyle oluşuyor. Güneş rüzgarları, yeryüzü çekirdeğinin ürettiği manyetik güç çizgilerini izleyerek manyetosfere girer. Burası, "gözyaşı damlası" biçiminde ve çok yüksek oranlarda yüklü elektrik ve manyetik alanlar bölgesidir. Elektronlar, yeryüzünün en üst atmosferine girdiğinde, yerkabuğu yüzeyinden 20 ila 200 mil yukarıdaki yüksekliklerde oksijen ve nitrojen atomlarıyla çarpışır ve böylece ışıma oluşur. Işımanın rengi, elektronların hangi atomla hangi yükseklikte çarpıştığına bağlıdır.