Fiskobirlik fındığı kurtardı

Son 20 yıldır düşük taban fiyat verilmesi ve paraların ödenmemesi sebebiyle fındığı denize dökme, benzin dökerek yakma gibi protesto eylemlerin gerçekleştirildiği Karadeniz Bölgesi'nde artık bu sahneler yaşanmıyor. Fındığa son 4 yıldır vurulan FİSKOBİRLİK damgası, sektördeki sorunları sonlandırdı. 1979 yılına kadar fındık ihracatının yüzde 95'ini elinde bulunduran, 1984 yılına kadar duraklama dönemine girdikten sonra özel sektörün güçlendirilmesi sonucu liderliğini kaybeden FİSKOBİRLİK, bu tarihten sonra adeta siyasilerin elinde oyuncak durumuna düştü. Kadroları sürekli şişirilen, plansız-programsız uygulamalara sahne olan FİSKOBİRLİK'in 2000 yılına girildiğinde özel bankalara 1.7 trilyon YTL (1.7 Katrilyon lira) borcu bulunuyordu. Ancak zamanın hükümetinin aldığı karar sonucu 16 Haziran 2000 tarihinde çıkan 4572 sayılı kanun ile birlikte özerkleşen kurum, bankalara olan borçlarının da Hazine Müsteşarlığı'nca üstlenilmesi üzerine rahat hareket etmeye başladı. Kurum o yıl bin 100 YTL'den 91 bin ton fındık alımı yaptı. Karşılığında üreticiye 99 milyon YTL ödedi. Deposundaki bu fındıkları da özel sektöre satarak 125 milyon YTL hasılat elde etti. 2001 yılında ise, üreticiden 128 bin 863 ton fındık alımı yaptı ve karşılığında 195 milyon 600 bin YTL ödedi. Bu paranın 63 milyon YTL'sini Devlet Fiyat İstikrar Fonu'ndan (DFİF) geri kalanını 2000 yılında satıp kazandığı hasılattan ödedi. FİSKOBİRLİK'in bu iki yılda uyguladığı alım fiyatı ve politikası üreticinin yüzünü güldürmeye başladı. Siyasetin etkisinden kurtulunca ne yapacağını iyi bilen bir FİSKOBİRLİK üreticiye güven verdi. FİSKOBİRLİK, piyasadaki fındık fiyatlarının yükselmesini sağlayacak politikalar uygulayınca özel sektörde yüksek fiyattan fındık almaya başladı. 2002 yılında üreticiden 48.5 ton fındık alımı yapan FİSKOBİRLİK, karşılığında 77 milyon 800 bin YTL'yi peşin olarak ödedi. Kurum, aldığı bu fındığı yine özel sektöre sattı ve karşılığında 82 milyon YTL kazandı. FİSKOBİRLİK'in sürekli fiyat yükseltmesi ve peşin ödeme yapması özel sektörü hareketlendirdi. Yurtdışına fındık bağlantılarını yapan özel sektör, FİSKOBİRLİK'in sürekli fiyat yükselterek piyasayı elinde tutmasını önlemek için yüksek fiyattan fındık alımına gitti. Bu durumda 2003 yılında fındığın çoğunu özel sektör aldı. FİSKOBİRLİK ise, 8 bin ton fındık alımı yaparak karşılığında 20 milyon 800 bin YTL ödedi. Aldığı bu fındığı da yine özel sektöre satan ve dış ülkelere ihracata da başlayan FİSKOBİRLİK, 30 milyon 800 bin YTL hasılat elde etti. FİSKOBİRLİK ticaretteki dehasını 2004 yılında da kullandı. 2004'te üreticiden yaklaşık 17 bin ton fındık alımı yapıp, karşılığında 88 milyon YTL ödedi. Fındık bu sezon ihracat rekoru kırarak 1 milyar 200 milyon dolara ulaştı. FİSKOBİRLİK aldığı fındıkları satarak ihracatın artmasına katkıda bulunurken, stokta bekleyen 2001 ürünü 103 bin ton fındığı da satışa çıkararak yaklaşık 300 milyon YTL hasılat elde etti. Son 4 yıldır uygulanan politikalar sonucu fındığının parasını alamayan veya satamayan üretici protestolarına rastlanmadı.