Erdoğan'ın ilk üç madde planı

Anayasanın değiştirilmesi teklif dahi edilemez ilk üç maddesi için tartışmalar başladı. Anayasanın değiştirilmesi mümkün olmayan maddesinin olmaması gerektiğini savunan AK Parti 3 maddedeki değişikliği sağlamak için bu yöntem uygulanacak.

AK Parti yeni anayasada başlangıç bölümünün tamamen ortadan kaldırılması gerektiği görüşünde. Anayasada değiştirilemez madde olmaması gerektiğini savunan AK Parti kurmayları, Atatürk milliyetçiliği ibaresinin de kaldırılmasını istiyor. AK Parti, egemenliği düzenleyen 6. maddenin şimdiki halinin iktidarın paylaşılmasını öngördüğünü de savunarak yeni düzenlemede ‘Millet, egemenlik yetkisini temsilcileri eliyle kullanır’ şeklinde bir ifade olmasını istiyor.

Cumhuriyet’in haberine göre; AK Parti, yeni anayasada çok tartışılan yargıya tek çatı önerisinin ardından, en kritik hükümlerin yer aldığı başlangıç ve değiştirilemez maddelerle ilgili kendi önerilerini hazırlamaya başladı. AK Parti, anayasadaki başlangıç kısmının ve “Atatürk milliyetçiliğinin” çıkarılmasını isteyecek. Anayasada, “Değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez” madde olmamasını isteyen AK Parti, egemenliğin de anayasal kurumlardan alınarak yalnızca iktidarların tekeline verilmesini önerecek.

AK Parti kurmayları, Danıştay ve Yargıtay’ı kaldırarak yargıda tek çatı getiren önerinin ardından hazırlıklarını anayasanın başlangıç bölümüyle değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez hükümlerini düzenleyen maddelere yoğunlaştırdı. Edinilen bilgilere göre partili kurmayların üzerinde çalışarak son halini getirip parti yönetimine sunacakları ve Başbakan Erdoğan’ın onayından sonra AK Parti görüşü olarak Meclis Başkanlığı’na verilecek öneriler şöyle:

Başlangıç bölümü olmasın: AK Parti’deki görüş, 1982 Anayasası’ndaki başlangıç bölümünün tamamen çıkarılması yönünde. AK Parti, “Anayasalarda ideolojik yaklaşım olmamalı” görüşüyle başlangıç bölümünün yeni anayasada yer almamasını savunuyor.

Türkiye Devleti bir cumhuriyettir: AK Parti, anayasanın değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez maddeleri arasında sayılan ‘Türkiye Devleti bir cumhuriyettir’ hükmünü düzenleyen 1. maddesinin aynen kalmasına sıcak bakıyor. Ancak 2. maddede köklü bir değişiklik istiyor. AK Parti, “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir” şeklindeki ikinci maddeden başta Atatürk milliyetçiliği olmak üzere çok sayıda ifadenin çıkarılmasını öneriyor. Maddenin, “Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına dayalı, demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir” şeklinde olması görüşü öne çıkıyor.

Değiştirilemez madde olmayacak: AK Parti, anayasanın “Değiştirilemeyecek hükümler” başlıklı 4. maddesinde, “Anayasanın 1. maddesindeki devletin şeklinin cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2. maddesindeki cumhuriyetin nitelikleri ve 3. maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez” hükmünün yeni anayasaya konulmasını istemiyor.

Egemenlik iktidara: AK Parti’de, en ciddi değişikliklerden birinin de egemenliği düzenleyen 6. madde konusunda yapılması görüşü ağır basıyor. AK Parti, maddedeki, “Türk milleti, egemenliğini yetkili organları eliyle kullanır” ifadesini kesinlikle kabul edilemez buluyor. Bu ifade AK Parti’de “iktidarın halkın seçmediği kurumlarca paylaşılması” olarak görülüyor. Bu nedenle maddeden bu ifadenin çıkarılarak yerine “Millet, egemenlik yetkisini temsilcileri eliyle kullanır” şeklinde bir ifade konulması öngörülüyor.

AK Parti, “Türkiye devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı ‘İstiklal Marşı’dır. Başkenti Ankara’dır” şeklindeki 3. maddede bir sorun görmediği için aynen kalması gerektiğini savunuyor.

TBMM Başkanı Cemil Çiçek, gazetecilerin ilk 3 maddenin değiştirilmesi konusundaki soru üzerine, bunların özü, kavram ve ilke itibarıyla herkesin benimsediği değerler ve ilkeler olduğunu söyledi. Kendisine bu yönde bir öneri sunulmadığını belirten Çiçek, “Teklif edilebilir mi diyorsunuz?” sorusunu, “Değişiklikten ne anladığınıza bağlı. İlkeyi değiştirmek ile kompozisyonu değiştirmek birbirinden farklı şeyler. İfade aksaklıklarını değiştirmek farklı şeylerdir” diye yanıtladı.