Almanya ile Türkiye arasında 1 yılda 10 kriz

16 Nisan referandumu için Almanya’daki seçmene yönelik kampanya yürütmek isteyen AK Partili bakanlar, Bekir Bozdağ ve Nihat Zeybekci'nin programlarına izin verilmemesi, yeni bir krize sebep oldu. Ankara'dan sert açıklamalar geldi. Almanya'nın Ankara Büyükelçisi Martin Erdmann konuyla ilgili Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı. Bu, Erdmann’ın geçen yıl Mart ayından bu yana altıncı kez bakanlığa çağrılışı... El Cezire Almanya ile son 1 yılda yaşanan gerilimi derledi. 17 Mart 2016’da, Alman NDR televizyonunda bir mizah programında Erdoğan’a yönelik ağır eleştiriler içeren bir video yayınlandı. MİT TIR’ları haberi sebebiyle yargılanan dönemin Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar ve Ankara Temsilcisi Erdem Gül’ün 25 Mart’ta İstanbul Adliyesi’ndeki ilk duruşmasına, Alman Büyükelçi Martin Erdmann da katıldı. Alman Parlamentosu, 1 Haziran 2016’da, 1915 olaylarını 'soykırım' olarak nitelendiren tasarıyı onayladı. Karar metni, "1915-1916 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu'nda Ermenilere ve diğer Hristiyan azınlıklara uygulanan soykırımın hatırlanması ve anılması" başlığını taşıyordu 1915 olaylarını ‘soykırım’ kabul eden kararın ardından bu kez İncirlik ziyaretiyle ilgili bir gerilim yaşandı. Temmuz ayında İncirlik’teki Alman askerlerini ziyaret etmek isteyen Alman Savunma Bakanlığı Müsteşarı Ralf Brauksiepe başkanlığında, milletvekillerinden oluşan bir heyetin talebi reddedildi. 23 Haziran’da konuyla ilgili açıklama yapan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “İncirlik Üssü'ne askeri ve teknik heyetler gelebiliyor, askeri olmayanların, özellikle siyasetçilerin İncirlik’e ziyaretini uygun görmüyoruz” dedi. Ankara’dan, 15 Temmuz sonrası Berlin’den beklediği desteği bulamadığı gerekçesiyle tepkili açıklamalar geldi. Bununla ilgili en net adım, 31 Temmuz’da Köln’de yapılması planlanan ‘Darbeye karşı demokrasi mitingi’ öncesinde geldi. Mitinge telekonferans yöntemiyle katılacak olan Erdoğan’ın bu izni iptal edildi. Başta Zekeira Öz ve Celal Kara gibi savcılar olmak üzere Gülen Örgütü’ne mensup bazı isimlerin Almanya’da barınması da, Türkiye ile Almanya arasındaki ilişkileri gerdi. Gerilim, 15 Temmuz’daki darbe girişimi sonrası arttı. Ankara, bu isimlerin Türkiye’ye iade edilmesini talep ediyor. Aynı dönemde gerginliğin iyice tırmanmasına ise, HDP Eş Genel Başkanları’nın tutuklanması ve bazı medya kuruluşunun kapatılması üzerine Berlin’den gelen tepkiler sebep oldu. Steinmeier, 4 Kasım’da HDP milletvekillerinin gözaltına alınmasına ilişkin görüşme yapmak için Berlin Büyükelçiliği Maslahatgüzârı'nı bakanlığa çağırdı. Bakanlık tarafından konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "HDP'li politikacılar ve milletvekillerinin gece vakti tutuklanması Bakanlık nazarında durumu daha ciddi bir boyuta taşımıştır" denildi. Aralık ayı başında bir ziyaret için Almanya’ya giden AK Partili milletvekili ve TBMM Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı, pasaportunu çaldırdığı için aldığı geçici pasaport sebebiyle Köln Havalimanı’nda saatlerce alıkonuldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan olayın ardından, “Buna aynısıyla mukabele etmemiz lazım” dedi. Bunun üzerine Alman Büyükelçi Erdmann bir kez daha Bakanlık’a çağrılarak rahatsızlık dile getirildi. Almanya’da Diyanet İşleri Türk İslam Birliği camilerinde görev yapan bazı imamlar hakkında, Alman Federal Mahkemesi tarafından, Gülen örgütüne mensup isimleri takip edip Ankara’ya bildirdiği gerekçesiyle ‘casusluk’ iddiasıyla soruşturma başlatıldı. Alman Başbakan Angela Merkel, 2 Şubat’taki Ankara ziyaretinde gündeme gelen konuyla ilgili, “Bu imamların bazı kişiler hakkında bilgi toplaması için Alman hukuk devletine aykırı bir şey olmamalı” demişti. Baden-Württemberg eyaletinin Gaggenau kentinde, 2 Mart’ta yapılması öngörülen ve konuşmacı olarak Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın katılacağı duyurulan toplantı için verilen izin, salonun ve park yerlerinin yetersizliği gerekçe gösterilerek geri çekildi. Köln'de 5 Mart Pazar günü Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci'nin katılacağı bildirilen toplantı için de salon verilmedi.

Almanya’nın Türk bakanlara toplantı yapmaları için izin vermemesi, iki ülke arasında yeni bir gerilime yol açtı. Bu, son bir yılda yaşanan birçok gerilimden sadece biri.