Görme Engelliler de Oy Kullanabilmeli!
Türkiye’de görme engellilerin oy kullanma meselesi, onların karşılaştıkları zorluklardan sadece biri
Türkiye’de görme engellilerin oy kullanma meselesi, onların
karşılaştıkları zorluklardan sadece biri.
Ama oldukça önemli.
Ne üzücü ki, toplum olarak engelli vatandaşlarımızın hayatlarına
bakışımız pek iç açıcı değil. Onların hayatlarını kolaylaştırmak
şöyle dursun, zorlaştırıyoruz çoğu zaman. Her an kendimizin de
engelli olabileceği gerçeğini aklımıza bile getirmeden.
Şimdi Türkiye’de görme engellilerin oy kullanması şöyle oluyor;
görme engelli kişi oy kullanacağı alana yanında bir refakatçi ile
giriyor. Refakatçiye kime oy vereceğini söylüyor. Onun adına oy
verme işlemini de bu refakatçi şahıs yapıyor. Bu primitif durum 298
sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında
Kanun’un 93.maddesiyle sabit.
Oy kullanacak görme engelli vatandaşın yanındaki refakatçi,
ailesinden biri veya çok güvendiği bir yakını olmak
zorunda! Yoksa kullandığı oyun gerçekte kime gittiğini
asla bilemeyebilir! Bu ihtimal bile durumun ciddiyetini anlatmaya
yeter aslında. (Çok güvendiğim biri bile olsa benim kime oy
verdiğimi niye bilsin ki?)
Hepimiz kimin tarafından yönetileceğimizi bizzat kendimiz seçmek
isteriz. Doğal olarak.
Peki görme engelli olmak, Türkiye’de bu doğal hakkın
kullanılmasına neden engel teşkil ediyor?
Neden bu konuda çalışmaları olan ve hatta uygulamaya geçmiş
diğer ülkelerden ilham almıyoruz?
Örneğin Amerika Birleşik Devletleri, görme engelli vatandaşların
kimsenin yardımı olmadan oy kullanabilmeleri için elektronik
sisteme çoktan geçti! O beğenmediğimiz Avrupa Birliği ülkeleri de
ya geçti ya da üzerinde çalışmaları devam ediyor. Adamlar sahip
çıkıyor engelli vatandaşlarına!
Peki biz ne yapıyoruz bu konuyla ilgili?
Bu durum birilerinin umurunda mı?
YSK, kabartma harf (Braille alfabesi) ile seçim pusulası
hazırlayacaktı. O yalan oldu. Seçimler yine engelsiz
olamadı. Şu aralar yeni elektronik bir cihazın adı gündemde.
‘Bat Stroke’. Görme engelli seçmeni sesli olarak
yönlendiriyor bu cihaz. Adayların isimlerini tek tek sayıyor.
Seçmen, oy vereceği kişiyi ya da partiyi duyduğunda onay tuşuna
basıyor.
Türkiye Beyazay Derneği Başkanı ve eski milletvekili Lokman Ayva,
bu konuyla ilgili Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu.
Kendisi de bir görme engelli. Hayatının hiçbir döneminde kendi
başına oy kullanamadı. Tıpkı Türkiye’deki sayısı 400 bini bulan
diğer görme engelliler gibi..
Başvurusundan olumlu sonuç çıkarsa, cihaz bir sonraki seçimlerde
kullanılabilir belki. Ama olumlu sonuç çıkar mı, emin değilim. Zira
Türkiye’de engeli olsun olmasın farketmez, vatandaşın en temel
hakları bile pek kimsenin umurunda değil..
Ne yazık ki.. Bu ciddi bir konu. Ciddiyetini anlamak için
engelli olmaya gerek yok. Yarın bizim de engelli olmayacağımızın
garantisi de yok.
Türkiye’de elektronik seçime dair altyapı çalışmaları olacaksa, bu
proje mutlaka görme engelli vatandaşları da kapsamalı. Çünkü
onların da kimsenin yardımı olmadan seçimlerde oy kullanabilmeye
hakları var. Bu fırsat eşitsizliğinin bir an önce ortadan
kalkması lazım. Sürecin sıkı bir şekilde takip edilmesi şart!
Konuyu çözülene kadar gündemde tutmak ve bu konuda bilinç
oluşturmak hepimizin görevi. Daha yaşanabilir ve içinde kendimizi
daha güvende hissedebileceğimiz bir topluma ancak böyle sağduyulu
davranarak erişebiliriz.
Bunun farkındasınız değil mi?