Cenaze namazında “helallik alınmasa/verilmese” ne olur?

Örnek 1: Kalp krizi sonucu önceki gün vefat eden tiyatro ve sinema sanatçısı Çolpan İlhan'ın namazında helallik alındığı esnada bir kişi, "Ben hakkımı helal etmiyorum" dedi. Bunun üzerine imam ve namaza katılanlar tepki göstererek hakkını helal etmesini istedi. CNN TÜRK kameramanı Ahmet Akpolat'ın kamerasına yansıyan o anlar bir anda ortalığı gererken, Çolpan İlhan'ın modaevinde çalıştığı iddia edilen kişinin yevmiyesini alamadığını öne sürdüğü ve bu yüzden hakkını helal etmek istemediği öğrenildi.

Örnek 2: Bodrum'da kılınan bir cenaze namazı sırasında komşusuna "hakkını helal
etmeyen" T.B., ölen kişinin yakınları tarafından tartaklanmak istendi.

Örnek 3: İnsanlar bağırdı: Askerin polisin kanını yerde bırakanlara hakkımı helal etmiyorum.

Örnek 4: Muğla/Bodrum ilçesi Yalıkavak beldesinde, kendisinin 600'e yakın tavuk ve ördeğini zehirleyerek öldüren merhuma isyanını dile getiren, Tahir Bice, “kendisinin de dindar bir insan olduğunu belirtti. Bice, “ama beni iflas etme ve çıldırtma noktasına getirdiler. Sırf bu komşum yüzünden eşyalarımı toparladım, mumcular beldesine yerleşmeye ve taşınmaya karar verdim. Tam taşınma hazırlığı yaparken komşumun benimle helalleşmeden ölmesi çok gücüme gitti." dedi.

Konu şiirlere de yansımış. Hüseyin Kağıt’tan bir örnek verelim:

“Sen Bana Dünyayı Dar Ettin Zindan Ettin

Pek Çok Yalan Söyleyip Hayatımı Mahvettin

Nasıl Kıydın Bana Sen Elmi Gördün Yakınken

Sebebim Oldun Benim Gencecik Bir Fidanken

Hakkımı Asla Helal Etmiyorum Sana Yar

Ben Bu Dünyada Yandım Öbür Dünyada Sen Yan

Hakkımı Asla Helal Etmiyorum Sana Yar

Ben Bu Dünyada Yandım Öbür Dünyada Sen Yan

Amacın Mefaatmiş Hoş Vakit Geçirmekmiş

Sahte Bakışlar Artık Ego Tatmin Etmekmiş

Nasıl Kıydın Sana Ben Elmi Gördün Yakınken

Sebebim Oldun Benim Gencecik Bir Fidanken

Hakkımı Asla Helal Etmiyorum Sana Yar

Ben Bu Dünyada Yandım Öbür Dünyada Sen Yan

Hakkımı Asla Helal Etmiyorum Sana Yar

Ben Bu Dünyada Yandım Öbür Dünyada Sen Yan” (/watch?v=hjQiAwHbJVk)

Kul hakkı, maddi/manevi insan yapılan her türlü haksızlık ve kötülüktür. Kur’anda kul hakkına özel yer ve önem verildiği bilinmektedir.

İnsanlar arasında en ufak bir olayda dahi, kızgınlıkla söylenen bir kelimedir “hakkımı helal etmiyorum”… Bazı kuruluşlarda çalışanlar, kendilerine “mobbing uygulayan yöneticilere ” rahmetli olunca cenazelerine katılıp, hoca “hakkınızı helal ediyormusunuz?” diye sorunca  “helal etmiyoruz” diye bağıracaklarını söylüyorlar. Bir de gerçekten insana hayatı zehir edenler var…Bu durumda namazın kılınamayacağı, mevtanın rahat yatamayacağına inanılıyor. Bu durumlarda hocanın “mutlaka helallik alması gerekir” deniyor…

O halde:

Cenaze namazına gitmemek mi?

Cenaze namazına gitmek ve sessiz kalmak mı?

Cenaze namazına gitmek ve helal etmediğini bir şekilde göstermek mi?

Hangisi doğru?

Gerçekte “hak helal edilmeyince ne olur? diye merak ettik, araştırdık…

İslam dinine göre, “kul hakkı” 5 türlüdür;

1- Mali kul hakkı;
Hırsızlık, gasp, aldatarak-yalan söyleyerek mal satmak, sahte para vermek, başkasının malına zarar vermek, yalancı şahitlik, rüşvet almak v.b..

Ne yapılmalı;

Bu haklar için yaşarken helalleşilmesi gerekir, eğer  helalleşilmezse, mal sahibi ölmüş ise, vârisine, vârisi yoksa veya mal sahibi bilinmiyorsa, salih bir fakire hediye olarak verilip, sevabı sahibine gönderilir.
2- Nefsi kul hakkı;

Adam öldürmek, bir uzvunu kesmek, sakat bırakmak v.b.

Ne yapılmalı;

Önce tevbe edilmeli. Kişi ölmüş ise, velisi ile helalleşilmesi gerekir. Veli; af eder, belli bir mal ister, mahkemeye verip hakimden cezalandırılmasını isteyebilir.
3- Irzi kul hakkı;

Dedikodu, iftira, alay etme, sövme, haysiyetle-şerefle oynama v.b.

Ne yapılmalı;

Tevbe etmek ve helalleşmek gerekir. Vârisleri ile helalleşmek olmaz.
4- Mahremi kul hakkı;

Başkasının çoluk çocuğuna hıyanet etmek v.b.
Ne yapılmalı;
Tevbe ve istiğfar edilir, kişi ile helalleşir. Fitne ihtimali varsa helalleşmek yerine, kişi ona dua eder ve onun için sadaka verir, yaptığı ibadetlerin sevaplarını ona bağışlar.
5- Dini kul hakkı;  

Akrabasına ve emri altında olanlara doğru din bilgisi vermeyi terk etmek, insanların din ibadetlerine mani olmak, onlara kâfir, fâsık demek. Bid’at çıkarıp veya mevcut bid’atleri savunup yanlış inanmalara ve yanlış ibadet etmelere sebep olmak. Açıktan oruç yiyerek veya başka haram işleyerek kötü örnek olmak.

Ne yapılmalı;

Bu günahlar için de tevbe etmek, hak sahipleri ile helalleşmek gerekir.

Şüphesiz aziz ve celil olan Allah İsa b. Meryem’e (a.s) şöyle vahyetti:

“İsrailoğulları’nın önde gelenlerine şöyle de: “Ben sizlerden birinin ve boynunda kul hakkı olan hiç kimsenin duasına icabet etmem.” (İmam Ali (a.s) /El-Hisal, 337/40)

“Üzerinde kul hakkı olan tevbe için, kul hakkını hemen ödemeli, onunla helalleşmeli, ona iyilik ve dua etmeli. Mal sahibi, hakkı olan ölmüş ise, ona dua, istiğfar edip vârislerine verip ödemeli, bunlara iyilik yapmalıdır. Çocukları, vârisleri bilinmiyorsa, o miktar parayı fakirlere sadaka verip, sevabını hak sahibine bağışlamalıdır.” (Sefer-i Ahiret)
 “Bir kimseden haksız olarak alınan bir kuruşu, sahibine geri vermek, yüzlerle lira sadakadan kat kat daha sevaptır. Bir kimse, Peygamberlerin yaptığı ibadetleri yapsa, fakat, üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennete giremez. (Mektubat-ı Rabbani c.2, m.66, 87)

 “Kıyamet günü, hak sahibi, hakkından vazgeçmezse, yarım gram gümüş hak için, cemaat ile kılınmış, kabul olmuş 700 namazı alınıp, hak sahibine verilecektir. (Dürr-ül Muhtar)

 “Kul hakkını, Allahü teâlânın hakkından önce ödemek gerekir. Kul hakkı olan günahların affı güç ve azapları daha şiddetlidir. Başkasının hakkını yiyen, hak sahipleri ile helalleşmedikçe affa uğramaz. Yani üzerinde kul veya hayvan hakkı bulunanı Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehenneme girip, cezalarını çekeceklerdir.” (Hadika)

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
 “Müflis, şu kimsedir ki, kıyamette, defterinde pek çok namaz, oruç ve zekat sevabı bulunur. Fakat, bazılarına çeşitli yönden zararı dokunmuştur. Sevapları, bu hak sahiplerine dağıtılır. Hakları ödenmeden önce sevapları biterse, hak sahiplerinin günahları, bunun üzerine yükletilip Cehenneme atılır.” (Müslim)

 “Kibri, hıyaneti ve kul borcu olmayan mümin, Cennete girer.” (Nesai)

 “Kul hakkı, müminin aybı, kusurudur.” (Ebu Nuaym)

”Üzerinde kul hakkı bulunanların ruhları Cennete girmez. Salihlerin ruhları kabirlerine gelerek, cesetlerini ziyaret ederler. Vefat eden müminlerin ruhları gelip, dünyada tanıdıklarını sorarlar.” (Feraid-ül-fevaid)

“Kul hakkı yiyenlerin” kulağına küpe olsun…